26 مرداد 1330، «تصویب لایحه‌ی قرضه‌ی ملی »

مقدمه

دكتر مصدق، از همان نخستین روزهای زمامداری خود، با بحران مالی وربه‌رو شد. قطع درآمد نفت از یك سو، و هزینه‌های سنگین اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت و پرداخت حقوق و مزایای كارگران و كارمندان از سوی دیگر، تقریباً دولت را فلج كرد. اولین اقدام دولت برای رفع بحران، تنظیم لایحه‌ای به منظور برداشت 14 میلیون لیره از پشتوانه‌ی اسكناس، برای رفع مضیقه‌ی ارزی كشور بود. این لایحه، در مجلس شورا و سنا به تصویب رسید و پس از توشیح، به اجرا گذاشته شد. گام دوم، لایحه‌ی صدور اوراق قرضه‌ی ملی تا حدود یك میلیارد ریال، برای هزینه‌های مربوط به اجرای قانون ملی شدن نفت و  خلع ید از شركت سابق بود 
كه پس از تصویب مجلس شورا و سنا در دیماه هزار و سیصد و سی، به معرض فروش گذاشته‌شد. پس از انتشار اوراق، شاه، دو میلیون ریال و مصدق،250 هزار ریال از اوراق ملی خریداری كردند. استقبال مردم برای خرید اوراق قرضه‌ی ملی به اندازه‌ای زیاد و چشمگیر بود كه همه‌روزه صف‌های طویلی از محصلان مدارس، به بانك ملی شعبه‌ی مركزی مراجعه می‌كردند و با ابراز عالی‌ترین احساس‌های خود، به خرید آن می‌پرداختند. سومین لایحه‌ی مالی دولت برای رفع بحران، اجازه‌ی تحصیل اعتبار به مبلغ 25 بیلیون دلار از بانك صادرات و واردات واشنگتن، برای تأمین هزینه‌ی اجرای طرح‌های كشاورزی، راهسازی و دیگر طرح‌های عمرانی بود كه متأسفانه بر اثر فشار دولت انگستان، این وام پرداخت‌نشد. دولت انگلستان علاوه بر كوشش برای ایجاد مانع بر سر راه دریافت وام، كوشید دولت ایران را در محاصره‌ی اقتصادی قرار دهد و حتا از رسیدن كالاهای خریداری‌ شده از خارج  - كه در راه بود- جلوگیری می‌كرد. اقدام دیگر دولت برای بازسازی اقتصاد، تعویض برخی اسكناس‌ها در مهلت محدود بود. در نتیجه‌ی این كار، مبلغی درحدود 45 میلیون ریال عاید دولت گردید.