اسناد گزيده‌ی ماه مبارك رمضان

مقدمه

ماه رمضان، نهمين ماه از ماه‌های قمری و بهترين ماه سال، از ديدگاه مسلمانان است. واژه‌ی رمضان، از ريشه‌ی «رَمَضَ» گرفته شده كه به معنای تابش سوزان خورشيد بر سنگريزه است. نقل شده كه هنگام نام‌گذاری ماه‌های عربی، وقوع اين ماه‌ در فصل گرمای تابستان بوده است. ماه مبارك رمضان، در ميان ماه‌های ديگر قمری، از قداست و جايگاه ويژه‌ای برخورداراست؛ چنان‌كه در دعای ويژه ی آن، می‌خوانيم: «... و هذا شهر عظمته و كرمته و شرفته و فضلته علي‌الشهور...»؛ «و رمضان، ماهی است كه آن را بر ماه‌های ديگر، عظمت، كرامت و شرافت و فضيلت دادی.» 
مسلمانان، اين ماه را ماه فرودآمدن قرآن، ماه بندگی و ماه آمرزش و رحمت الهی می دانند و به علت قرارداشتن  شب قدر در آن، ارزش بی‌شماری برايش قائل‌اند. 
از اين رو، از دير باز، برگزاری مراسم مربوط به اين ماه و ممنوعيت‌های آن، در آينه‌ی اسناد نيز بازتاب داشته‌است. در ميان سندهای موجود در آرشيو ملی ايران، اسناد فراونی هست كه موضوع آن‌ها را، نمونه‌های زير در بر می‌گيرد: بخشنامه‌های مربوط به تغيير ساعات كار اداری و آموزشی در اين ماه، شليك توپ برای اعلام اوقات شرعی، برگزاری برنامه‌های سخنرانی، صورت مخارج مجالس برپا شده در ماه رمضان، بخشنامه‌های مربوط به پاسداشت شعائر مذهبی در رمضان، جلوگيری از انجام كارهای خلاف شرع در ماه رمضان، مشكلات مربوط به ندانمكاری سفارتخانه‌ها و شهروندانشان در باره‌ی قداست خاص اين ماه، آمد و شد در ماه مبارك به هنگام جنگ و حكومت نظامی و مجالس عزاداری اين ماه.
 نمايشگاهی كه پيش رو داريد، گزيده‌ای از سندهای موجود در آرشيو ملی ايران است كه با گوناگونی موضوع، برای آشكارساختن جايگاه و ارزش تاريخی اين ماه، گزينش‌شده و تقديم تمام ميهمانان ماه پربركت رمضان می‌گردد.