4 آذر، سالروز درگذشت «جبار ‌باغچه‌بان»

مقدمه

ميرزا جبار عسگرزاده معروف به باغچه بان، پدر آموزش ناشنوايان و مؤسس نخستین كودكستان در ايران است. وي در سال 1264ش. در ايروان به دنيا آمد. جبار، تحصيلات اوليه را در مكتب‌خانه  فرا گرفت و در 15 سالگي براي گذران زندگي ترك تحصيل كرد و به شغل پدري، يعني بنايي و قنادي روي آورد.
زندگي با پدري كه در نقل داستان هاي كهن و اشعار شاهنامه تسلط داشت و مادربزرگي كه شاعر بود، نقش مهمي در پرورش استعدادهاي هنري وي ايفا كرد. بعدها وی این خلاقیت را برای انتشار نشریه های فکاهی به کار برد و پس از آنکه به دلیل شرکت در اغتشاشات قفقاز به زندان افتاده بود زندگي مطبوعاتي خود را آغاز كرد. جبار پس از آزادی نیز به انتشار نشريه و نوشتن مقاله ادامه داد به طوریكه مي توان وي را از پيشگامان نشريات فكاهي در قفقاز و به خصوص آذربايجان به شمار آورد.
با شدت گرفتن جنگ هاي داخلي ناشي از انقلاب روسيه در ايروان، جبار به همراه خانوادة خود به سرزمين پدري مهاجرت كرد و در مرند به معلمی مشغول شد. شيوه هاي نوين آموزشي و آمار قبولي هاي وي باعث شد كه به آموزگاران توصيه شود از روش ابتكاري وي استفاده كنند و پس از آن به دستور رئيس فرهنگ تبريز به آن شهر رفت.
عسگرزاده در تبريز آموزگار مدرسة دولتي دانش شد و در همان جا نخستين كودكستان ايران را با نام «باغچة اطفال» تأسيس كرد و از آن پس خود نيز به باغچه بان مشهور شد. باغچه بان با كمك قصه هاي عاميانه اي كه از دوران كودكي به يادگار داشت براي كودكان شعر، داستان و نمايشنامه مي نوشت و لوازم مورد نياز اجرا را نيز خود تهيه مي كرد. در نتيجة تلاش هايي كه برای کودکان انجام داد از پیشروان ادبیات کودکان و پایه گذار «ادبیات نمایشی» کودکان در ایران لقب گرفت.
اما کار مهم وی در باغچۀ اطفال، اقدام برای آموزش کودکان کرولال بود که با وجود مخالفت رئیس فرهنگ وقت تبریز، سه نفر کر و لال در مدرسۀ وی ثبت نام کردند. شش ماه بعد جشنی برای آزمون این کودکان و با حضور تمام فرهنگیان، دانشمندان و اعضای کنسولگری های خارجی در تبریز برگزار شد. بچه ها برای مردم درس خواندند و روی تخته سیاه دیکته نوشتند. باغچه بان موفق شده بود این کودکان را از دنیای سکوت خارج کند.
پس از آن، به دعوت رئیس فرهنگ شیراز، باغچه بان نخستین کودکستان آن شهر را ایجاد کرد و به مدت 5 سال به آموزش کودکان پرداخت. وی در کودکستان جدید روش ابتکاری به کار برد و در هنگام ثبت نام پرسش نامه ای برای آگاهی از اخلاق، روحیات، عادات و خلق و خوی کودکان تهیه می کرد تا از طریق آن نوع رفتار با هر کودک را شناسایی کند.
باغچه بان در ادامۀ کارهای آموزشی خود به تهران مهاجرت و در این شهر دبستان کر و لال ها را تأسیس و اقداماتی را برای کمک به آنان آغاز کرد که از مهمترین آنها می توان به تأسیس جمعیت حمایت از کودکان کر و لال و اختراع دستگاه «تلفن گنگ» اشاره کرد. با کمک این دستگاه کر و لال ها از طریق دندان و حس استخوانی قادر به شنیدن می شدند. از ديگر اقدام‌هاي باغچه‌بان، مي‌توان به تأسيس «جمعيت حمايت از كودكان كر ولال» اشاره كرد.
4 آبان، سالروز درگذشت این طنزنویس، نویسندۀ پرکار، معلم دلسوز و حامی کودکان کرو لال کشور است. به همین مناسبت، گروه ارتباطات نمايشگاهي مجازي در اين زمينه، شامل 15 عنوان و با معرفي 12 برگ سند و 5 قطعه عكس را آماده و در وبگاه سازمان تقدیم علاقه مندان کرده است.