سوم آبان، سالروز تصویب قانون تشکیل شرکت پست جمهوری اسلامی ایران

مقدمه

ایجاد تشکیلات رسمی پست در ایران به معنای امروزی آن از نتایج سفر اول ناصرالدین شاه قاجار به اروپا است. شاه پس از ورود به اتریش، از فرانسوا ژوزف، امپراتور آن کشور، درخواست کرد تا گروهی از متخصصان را برای تعلیم و راهنمایی در قسمت‌های مختلف و از جمله امور پستی به ایران اعزام نماید. از میان آن‌ها «گوستاوفون ریدرر» برای اداره پست انتخاب شد. وی در طول دوره خدمت با هدف ایجاد پست نوین به فعالیت‌های مهمی همچون متحدالشکل کردن لباس چاپارها (نامه‌رسان‌ها)، چاپ تمبرهای جدید و تدوین نظامنامه پست، پرداخت. همچنین، زمینه عضویت ایران را در اتحادیه جهانی پست فراهم کرد. 
در سال 1259ش. به توصیه کارشناسان اتریشی اداره کل پست به وزارت ارتقا یافت و میرزا علی خان منشی حضور، امین الدوله، به عنوان نخستین وزیر پست کشور انتخاب شد. وی، دوره های آشنایی و تکمیل فنون پستی را در وین گذرانده بود. در آن زمان، پست 210 نفر کارمند داشت که در 41 پست‌خانه و در 8 خط مشغول خدمت بودند. 
در زمان سلطنت مظفرالدین شاه، به‌منظور ادامه روند رو به رشد امور پستی، مستشاران بلژیکی استخدام و به کشور وارد شدند. در این راستا، «ورکترن» به کارها سامان داد و با مدیریت خود توانست تشکیلات پستی را گسترش و عایدات را افزایش دهد. ایجاد بیمه پستی، تغییر مشخصات مهر پست و آغاز به کار پست دریایی از تحولات دوره حضور مستشاران بلژیکی است. در دوره احمدشاه نیز مستشاران اتریشی در ایران فعال بودند و مسیو «مولیتر» ریاست پست را بر عهده داشت. با گسترش تشکیلات پستی، اداره تلگراف نیز به پست اضافه و وزارت پست و تلگراف تشکیل شد.
تحولات پستی در دوره های بعد نیز ادامه یافت، نخست کاربرد ماشین در ارتباطات پستی رایج و بعد از آن پست هوایی وارد تشکیلات و همزمان آموزشگاه اختصاصی وزارت پست و تلگراف تأسیس شد. همچنین، نظام‌نامه اختصاصی وزارتخانه در خرداد 1307 برای آشنایی کارکنان از وظایف محوله به چاپ رسید. لازم به ذکر است در اواخر 1308 دولت با خرید سهام شرکت تلفن، آن را در وزارت پست و تلگراف ادغام و وزارت جدید «پست و تلگراف و تلفن» شکل گرفت. 
امروزه با تغییر در خدمات پستی تحولات چشمگیری در این صنعت رخ داده است. در سال 1366ش. برای هماهنگی با پیشرفت های ارتباطاتی، قانون تشکیل شرکت پست جمهوری اسلامی وابسته به وزارت پست و تلگراف و تلفن از تصویب مجلس شورای اسلامی گذشت. یک سال بعد قانون اساس‌نامه شرکت نیز با تصویب مجلس به دولت ابلاغ شد.
در حال حاضر شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران یکی از شرکت های وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است که با حذف ساختار سنتی و ایجاد سرویس های متنوع پستی توانسته در طرح های کلان ملی با دولت همکاری کند و ارائه خدمات دولتی را از طریق پیشخوان های پستی به اجرا درآورد.
سوم آبان 1366، سالروز تصویب قانون تأسیس شرکت پست جمهوری اسلامی ایران است، به همین مناسبت اداره کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) منتخب اسناد مرتبط با تاریخچه پست را در 11 عنوان و 23 برگ تقدیم علاقه مندان حوزه سند کرده است.