15 بهمن 1346ش.، پنجاهمين سالروز تأسيس بورس تهران

مقدمه

در علم اقتصاد بورس به محلی اطلاق می شود كه وظيفه قيمت گذاری و خريد و فروش كالا و اوراق بهادار را برعهده دارد. اين واژه ريشه در زبان فرانسه به معنای كيف پول دارد. همچنين گفته مي شود در اوايل قرن پانزدهم ميلادی فردی بلژيكی با نام «واندر بورس» ساكن شهر «بروژ» بلژيك با گرد آوردن صرافان در خانه اش به كار خريد و فروش مشغول می شده است. از آن پس بورس محل دادوستد پول و كالا ناميده شد. 
   امروزه بورس با جذب و به كار انداختن سرمايه های راكد، موجب افزايش حجم سرمايه گذاری در جامعه و تأمين سرمايه لازم برای اجراي پروژه های دولتی و خصوصی می شود. بورس معاملات بازار سرمايه را تنظيم و بين عرضه كنندگان و تقاضاكنندگان آن ارتباط برقرار می كند. همچنين با قيمت گذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شديد قيمت ها جلوگيری می كند.
   اولين بورس معتبر جهان در سال 1611م. در آمستردام تشكيل شد كه هنوز هم در دنيای اقتصاد از منابع مهم تأمين سرمايه در سطح بين المللی است و كمپانی هند شرقی هلند سهام خود را در آن عرضه كرد. اما، تشكيل اين نهاد اقتصادی در ايران به چند قرن بعدتر باز می گردد. ريشه های ايجاد بورس در ايران را می توان در مطالعات دو كارشناس بلژيك و هلندی در سال 1315ش. جستجو كرد. در اين سال به درخواست دولت اين دو نفر طرح تأسيس و اساسنامه بورس را تنظيم كردند. همزمان در بانك ملی نيز گروه كارشناسی برای تأسيس بورس شكل گرفت. ولی آغاز جنگ جهانی دوم امكان اجرايی كردن طرح را برای چند دهه به تعويق انداخت.
   بورس اوراق بهادار تهران در بهمن 1346ش. بر اساس قانون مصوب ارديبهشت 1345ش. تأسيس شد. نخست سهام بانك توسعه صنعتی و معدنی در آن عرضه شد و سپس شركت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالكيت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد اقدام به اين كار كردند. در اين بين دولت با اعطای معافيت های مالياتی به شركت ها و مؤسسات حاضر در بورس انگيزه لازم برای عرضه سهام و ادامه فعاليت بورس را فراهم ساخت. 
   بعد از پيروزی انقلاب اسلامی بورس به دليل آغاز جنگ تحميلی و نامشخص بودن خط مشی اقتصادی كشور تا سال 1367ش. دچار فترت و سكون شد. با پايان جنگ و اجرای برنامه 5ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی همراه با قوانين مصوب برای گسترش بازار بورس زمينه های احيای بورس و افزايش معاملات را فراهم ساخت. 
   سازمان بورس و اوراق بهادار ايران از سال 1374ش. عضو فدراسيون جهانی بورس های اوراق بهادار شده است. فدراسيون مذكور مهمترين نهاد بين المللی هماهنگ كننده فعاليت بورس های اوراق بهادار است كه اعضای آن بيش از 95درصد ارزش بازار كل بورس دنيا را در اختيار دارد.
   15م بهمن سالروز تأسيس بورس در ايران است به همين مناسبت اداره کل خدمات آرشيوی (گروه ارتباطات آرشيوی) 8 عنوان سند در قالب 14 برگ اسناد بورس را تقديم علاقه مندان كرده است.

بخشی از گزارش هفتگی معاملات بورس اوراق بهادار تهران

  • شماره : ۹۰۵۶-۲۲۰
  • تاریخ : [۱۳۵۶ش.]