12 آبان «سالروز تصویب قانون حفظ آثار عتیقه حفاری ها و امکنه تاریخی» (1)

مقدمه

میراث فرهنگی، سرمایه‌های گرانبهائی است که بشر از قرن‌های گذشته از خود به جا گذاشته است. این دستاوردهای ارزشمند در شناخت پیشینه‌های تاریخی، فرهنگی و سیاسی هر ملت مؤثر می‌باشد و گوشه‌های تاریک و مبهم آن را برای پژوهشگران روشن می‌سازد.

علاوه بر ارزش معنوی، آثار تاریخی به دلیل قدمت و گاهی منحصر به فرد بودن، دارای ارزش مادی زیادی نیز هستند، همین امر، سبب شده تا همیشه افراد سودجو در پی دستیابی به این آثار باشند.

کشور ایران - که مهد تمدن‌های درخشان بشری است- دارای آثار نفیس تاریخی زیادی می‌باشد و یافته‌های نوین باستان‌شناسی، هر روز بر گنجینه‌‌های آن می‌افزاید.

 متأسفانه در گذشته‌ها، ایران به دلیل دارا بودن موقعیت راهبردی، تهاجم اقوام دیگر در طول تاریخ، گستره‌ی جغرافیائی و نبود امكان نگهداری متمركز آثار، تغییر سلسله‌ها، تحولات سیاسی، بی‌لیاقتی پادشاهان، سیاست‌های استعماری، نداشتن آگاهی دولتمردان و مردم عادی، همواره دستخوش یورش و چپاول به ویژه به دست خاورشناسان، كاوشگران بیگانه‌ و قاچاق‌چیان عتیقه بوده است، در همین راستا كشورهای استعمارگر با كسب امتیاز كاوش‌های باستانی، بسیاری از گنجینه‌های این مرز و بوم را نیز به تاراج برده‌اند.

پس از انقلاب مشروطه كوشش‌هایی برای جلوگیری از اقدام‌های چپاولگرانه دولت‌های استعمارگر به عمل آمد تا جایی كه این موضوع یک بار به صورت طرح به مجلس داده شد، ولی با دخالت و پافشاری سفیر فرانسه در تهران، کار به جائی نرسید و این روند، تا شروع جنگ اول جهانی ادامه یافت. در سال 1309ش. نظامنامه‌ای برای حفظ آثار عتیقه تدوین گردید که تا حدودی مؤثر واقع شد ولی همچنان، هیئت‌های باستان‌شناسی خارجی،  تا مدتها  به طور انحصاری امتیاز‌نامه‌ها را در اختیار داشتند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به هدف‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی، در راستای پاسداری و حراست از میراث فرهنگی و نیز، جلوگیری از غارت و كوچاندن این ذخایر به خارج از كشور، در 1358/2/27 لایحه‌ای به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید كه طی آن، امكان حفظ و نگهداری این آثار، فراهم آمد.

نظامنامه ی اجرای قانون دوازدهم آبان‌ماه 1309ش.، راجع به حفظ آثار عتيقه‌ی ايران

  • شماره : ۲۹۳۰۰۴۵۰۷
  • تاریخ : ۱۳۰۹ش.