3 فروردين ، روز جهانی هواشناسی

مقدمه

مطالعه و بررسی جَو، همواره مد نظر دانشمندان ايرانی بوده است. از اين رو، بسياری از دانشمندان نجوم، در آثار خود بخشی را به مسائل جوّی اختصاص داده‌اند. محمد بن زكريای رازی، ابن سينا، حكيم عمر خيام، ابوريحان بيرونی و انوری، شاعر معروف از شخصيت‌ها و دانشمندان ايرانی بوده‌اند كه درباره پديده‌های جوّی مطالبی در آثار خود به يادگار گذاشته‌اند.
فعاليت‌های منظم هواشناسی، اولين بار با اندازه گيری عناصر جوّی، سفارتخانه‌های انگليس و روس در تهران و مناطق نفتخيز جنوب كشور آغاز شد و اين اطلاعات، صرفاً به بايگانی كشورهای مربوط منتقل شده و احتمالاً در برنامه‌های تحقيقاتی آن ها، مورد استفاده ويژه قرارگرفته است. درس هواشناسی، در سال 1298 در برنامه درسی مدرسه برزگران گنجانده شد و آن را، معلمان فرانسوی تدريس می‌كردند و در همان محل، اولين سكوی هواشناسی احداث شد كه در آن، دمای هوا، رطوبت نسبی و ميزان بارندگی را اندازه گيری می‌كردند. اين ايستگاه، در سال 1308 كامل شد و غالب عناصر جوّی را ديده بانی می‌كرد تا اين كه بتدريج در اثر نياز شديد بخش‌های كشاورزی و آبياری، تعدادی ايستگاه ديگر نيز، بر حسب ضرورت در نقاط مختلف كشور تأسيس كردند كه مسئوليت آن، با بنگاه مستقل آبياری، وابسته به وزارت كشاورزی وقت بود. 
بعد از جنگ جهانی دوم، نيروهای متفقين، برای سلامت پرواز هواپيماهـای خودی، واحد كوچك هواشناسی داير كردند كه نيازهــــای هواشناسی بخش هواپيمائی آنها را تأمين می‌كرد. در آن هنگام، بنگاه مستقل آبياری وزارت كشاورزی، اقدام به تربيت يك گروه ديده‌بان هواشناس كرد كه اين ديده‌بانان، در سال 1327 فارغ التحصيل شدند و در ايستگاه‌های هواشناسی مشغول به كار گرديدند. 
هواپيمائی كشوری نيز، به علت نياز به اطلاعات جوّی در فرودگاههای كشور، اقدام به تأسيس ايستگاه‌های هواشناسی كرد. در اثر نياز شديد برنامه‌ريزان به آمار و اطلاعات اقليمی از نواحی مختلف كشور و ناهماهنگی در تأسيس ايستگاه‌های هواشناسی - كه در بخش‌های مختلف ايجاد می‌شد - مسئولان وقت، تأسيس يك واحد هواشناسی مستقل را در كشور ضروری دانستند. لذا در سال 1334 اداره كل هواشناسی كشور، وابسته به وزارت راه، تأسيس شد. اين اداره كل، بعدها به صورت سازمانی مستقل، زير نظر وزارت جنگ قرار گرفت كه بعد از پيروزی انقلاب اسلامی، دوباره زير نظارت وزارت راه و ترابری درآمد.  در هنگام تشكيل اداره‌كل هواشناسی در سال 1334، تمامی ايستگاه‌های هواشناسی - كه در بخش‌های مختلف تأسيس شده بود -  به اين اداره كل واگذار شد. ايستگاه‌های واگذار شده، از نوع سينوپتيك، اقليم شناسی و باران سنجی بودند كه هريك، ديده بانی های مربوط به خود را انجام می‌دادند. در آن زمان، تعداد ايستگاه‌های سينوپتيك 34، و اقليم شناسی 107 و باران سنجی 160 بود. گسترش ايستگاه‌های هواشناسی و توسعه شبكه آن، پس از پيروزی انقلاب اسلامی شتاب بيش‌تری گرفت. در سال 1338، هوا شناسی ايران به عنوان يكصد و سومين عضو سازمان هواشناسی جهانی، به عضويت اين سازمان جهانی درآمد. 
سازمان هواشناسی كشور، قبل از انقلاب بيش‌تر درخدمت ترابری هوائی و صنعت هواپيمائی بود و به مسائل هواشناسی كاربردی، كم‌تر توجه می‌شد. ولی پس از انقلاب اسلامی و با تعيين كشاورزی به عنوان محور اصلی فعاليت‌های اقتصادی كشور، اين سازمان نيز، خدمات خود را به سمت كشاورزی سوق داد و امروزه، توسعه ايستگاه‌ها و بهكرد سامانه آمار هواشناسی كشور، در جهت ارائه خدمات به بخش‌های تحقيقاتی كشاورزی، دامداری، آبياری و غيره، گرايش دارد.