کتاب ایلات کرمانشاهان و نقش آنها در قشون ایران عصر قاجار منتشر شد
تاریخ انتشار: ۱۳۹۵/۱۲/۱۷ - ۲۰:۳۰:۰
آخرین تاریخ بروزرسانی: ۱۳۹۶/۲/۲۸ - ۱:۹:۸
تحولات و تشكيلات قشون ايران و تحولات قشوني ايالت كرمانشاهان در دوره قاجار، از جمله مواردی هستند که در کتاب «ايلات كرمانشاهان و نقش آنها در قشون ايران عصر قاجار» به آن پرداخته می‌شود.
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، از دوره صفویه کرمانشاهان يكي از نواحی مهم سرحدی ایران شمرده می‌شد. این موقعیت مهم سیاسی به تدریج حیات شهری را در این ایالت گسترش داد و حتی ارتقاء جایگاه اقتصادی و رونق کسب و کار و تجارت را نیز موجب شد.
در دوره قاجار به ویژه پس از انتصاب محمد‌علي‌ميرزا اهمیت کرمانشاهان بیش از پیش شد اما با وجود این و در شرایط فقدان مراکز علمی و آموزشی کلاسیک و نبود سنت‌های قدرتمند مرتبط، علوم متداول به نضج و رشد قابل توجهی دست نیافت. این عدم رشد و توسعه به ویژه در عدم شکل‌گیری سنت تاریخ نویسی و تاریخ‌نگاری به خوبی پیدا است.
با وجودی که حكمراني كرمانشاهان در بيشتر دوره قاجار با محمد‌علي‌ميرزا دولتشاه و فرزندان وي بود و این ناحیه به نوعي به قلمرو خانوادگي آنها تبديل شده بود، در چنین شرایطی انتظار می‌رفت سنت تاریخ نویسی محلی و خاندانی قدرتمندی در آنجا نضج پیدا کند اما نه تنها تاريخ‌نگاري در اين ولايت رونقي نيافت؛ بلكه در اين دوره هيچ كتابي با هدف نگارش تاريخ كرمانشاهان نوشته نشد. این در حالی بود که ولايت هم‌جوار آن يعني كردستان اردلان، در اين دوره زماني شاهد خلق بيش از 10 اثر با هدف تاريخ‌نگاري بود.
بنابراين در نبود تواريخ محلي و منابعي كه به شکلی مستقيم به تاريخ اين ولايت بپردازند و نيز فقر اطلاعاتي ايالت كرمانشاهان در ديگر تواريخ همزمان، در نگاه اول امید به انجام پژوهش در مورد جنبه‌هاي مختلف تاريخ اين ولايت در دوره قاجاريه بسيار كم فروغ به نظر مي‌رسد.
کتاب «ايلات كرمانشاهان و نقش آنها در قشون ايران عصر قاجار» حاصل بيش از دو سال فعاليت در گروه تحقيقات تاريخ معاصر پژوهشكده اسناد، سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران است که با استفاده از منابع و مدارک آرشیوی، به بازسازی تحولات این ایالت پرداخته است. استفاده از اسناد براي بازسازي جنبه‌هاي مختلف تاريخ كرمانشاهان دوره قاجار علي‌رغم تمركز جغرافيايي محدودش، طيف گسترده‌اي ازمسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را پوشش می‌دهد.
اين پژوهش درباره قشون ايران به طور كلي و قشون كرمانشاهان به صورت ويژه سخن مي‌گويد. از آنجا كه در برهه مورد مطالعه پژوهش، صورت بندي غالب اجتماعي كرمانشاهان، ايلي – عشيره‌اي بود، براي بررسي قشون اين ايالات، مي‌بايست به سراغ ايلات آنجا رفت. در همين راستا چهار ايل عمده مورد مطالعه قرار گرفت. از آنجا كه تحولات نظامي – سياسي ايلات نمي‌توانستند جدا از هم تلقي شوند، در مواردي كه تحولات دروني ايل بر ساخت نظامي آن اثر گذار بوده است رويدادهاي سياسي نيز مورد تجزيه و تحليل و بررسي قرار گرفته‌اند.
روش تحقيق اين اثر، كتابخانه‌اي – اسنادي بوده و تلاش شده است با سازمان دادن اطلاعات و مدارك و امكان برقراري ارتباط بين آنها، تصويري از موقعيت قشون ايران به طور كلي و قشون و فوج‌هاي ايالت كرمانشاهان به طور ويژه ارائه شود. شالوده اصلي اين كتاب بر اساس اسناد و نسخه‌هاي منتشر نشده و مطبوعات است كه در واقع وجه مميزه آن با ساير آثار مرتبط نيز است.
خواننده پس از مطالعه كتاب به ديدگاه‌ها و آموزه‌هايی نظیر تحولات و تشكيلات قشون ايران عصر قاجار، موقعيت جغرافيايي و ساختار اجتماعي ايلات كرمانشاهان و نقش آن در تحولات قشوني اين ايالت، تحولات قشوني ايالت كرمانشاهان در دوره قاجار، چگونگي و ميزان مشاركت قشون و فوج هاي كرمانشاهان در انتظام ايالتي و كشور و فراز و نشيب‌هاي قشون ايالتي، علل و عوامل آن، می‌رسد.
این کتاب در شش فصل تنظيم شده است؛ فصل اول با عنوان «تشكيلات قشون ايران عصر قاجار»، قشون ايران به صورت كلي مورد بررسي قرار گرفته است و در مواردي اشاراتي نيز به قشون كرمانشاهان شده است.
فصل دوم با عنوان «موقعيت جغرافيايي و ساختار اجتماعي ايلات كرمانشاهان»، موضوع‌هاي مختلفي از جمله قلمرو و زيست بوم، دامنه نفوذ سياسي، ساختار قدرت، صورت بندي اجتماعي و ساختار اقتصادي را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار داده است. مطالعه اين بخش، خواننده را در درك بهتر تحولات قشوني ياری خواهد كرد.
فصل‌هاي سوم تا ششم، جايگاه و تحولات قشون كرمانشاهان را در طول دوره قاجاريه مورد بحث و بررسي قرار می‌دهد. مبناي تقسيم بندي فصول هم، دوره سلطنت شاهان قاجار و يا دوره حكمراني، حكمرانان كرمانشاهان است. در اين ميان فصل ششم تا حدودي متفاوت است. اين فصل با اختصار تحولات قشوني كرمانشاهان را از سلطنت مظفرالدين شاه تا انقراض قاجاره پوشش می‌دهد. در اين دوره رويدادهاي زيادي از جمله تصادم‌هاي نيروهاي مشروطه خواه و ضد مشروطه، ماجراجويي‌هاي سالارالدوله، جنگ جهاني اول و ورود نيروهاي متخاصم و شكل‌گيري دولت ملي، در اين ايالت روي داد و هميشه يكي از طرف‌هاي موثر و درگير اين رويدادها قشون و فوج‌هاي ايلي ايالت بود. بنابراين پرداختن تفصيلي به آن از حوصله و وقت پژوهش حاضر خارج بود؛ زيرا هر يك از موضوعات مطرح شده خود پژوهش مستقلي را مي‌طلبيد اما به جاي پرداختن تفصيلي به اين مباحث دو موضوع، ماليات قشون و مواجب قشون كه از قضا حجم وسيعي از گزارش‌هاي اين دوره ايالت كرمانشاهان را به خود اختصاص داده در اين فصل مورد بررسي قرار گرفت، دو موضوعي كه در طول دوره قاجاريه همواره قشون درگير آن بوده‌اند، منتها در اين برهه نقش پررنگ تري یافته‌اند. پايان بخش اين كتاب هم چند كتابچه منتشر نشده، اسناد و تصاوير مرتبط است.
كتاب «ايلات كرمانشاهان و نقش آنها در قشون ايران عصر قاجار» توسط مطلب مطلبي، نوشته و در اسفند 1395 و در 466 صفحه توسط انتشارات سازمان اسناد و كتابخانه ملي در شمارگان 500 نسخه و قطع رقعی، منتشر شده است.
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، از دوره صفویه کرمانشاهان يكي از نواحی مهم سرحدی ایران شمرده می‌شد. این موقعیت مهم سیاسی به تدریج حیات شهری را در این ایالت گسترش داد و حتی ارتقاء جایگاه اقتصادی و رونق کسب و کار و تجارت را نیز موجب شد.
در دوره قاجار به ویژه پس از انتصاب محمد‌علي‌ميرزا اهمیت کرمانشاهان بیش از پیش شد اما با وجود این و در شرایط فقدان مراکز علمی و آموزشی کلاسیک و نبود سنت‌های قدرتمند مرتبط، علوم متداول به نضج و رشد قابل توجهی دست نیافت. این عدم رشد و توسعه به ویژه در عدم شکل‌گیری سنت تاریخ نویسی و تاریخ‌نگاری به خوبی پیدا است.
با وجودی که حكمراني كرمانشاهان در بيشتر دوره قاجار با محمد‌علي‌ميرزا دولتشاه و فرزندان وي بود و این ناحیه به نوعي به قلمرو خانوادگي آنها تبديل شده بود، در چنین شرایطی انتظار می‌رفت سنت تاریخ نویسی محلی و خاندانی قدرتمندی در آنجا نضج پیدا کند اما نه تنها تاريخ‌نگاري در اين ولايت رونقي نيافت؛ بلكه در اين دوره هيچ كتابي با هدف نگارش تاريخ كرمانشاهان نوشته نشد. این در حالی بود که ولايت هم‌جوار آن يعني كردستان اردلان، در اين دوره زماني شاهد خلق بيش از 10 اثر با هدف تاريخ‌نگاري بود.
بنابراين در نبود تواريخ محلي و منابعي كه به شکلی مستقيم به تاريخ اين ولايت بپردازند و نيز فقر اطلاعاتي ايالت كرمانشاهان در ديگر تواريخ همزمان، در نگاه اول امید به انجام پژوهش در مورد جنبه‌هاي مختلف تاريخ اين ولايت در دوره قاجاريه بسيار كم فروغ به نظر مي‌رسد.
کتاب «ايلات كرمانشاهان و نقش آنها در قشون ايران عصر قاجار» حاصل بيش از دو سال فعاليت در گروه تحقيقات تاريخ معاصر پژوهشكده اسناد، سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران است که با استفاده از منابع و مدارک آرشیوی، به بازسازی تحولات این ایالت پرداخته است. استفاده از اسناد براي بازسازي جنبه‌هاي مختلف تاريخ كرمانشاهان دوره قاجار علي‌رغم تمركز جغرافيايي محدودش، طيف گسترده‌اي ازمسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را پوشش می‌دهد.
اين پژوهش درباره قشون ايران به طور كلي و قشون كرمانشاهان به صورت ويژه سخن مي‌گويد. از آنجا كه در برهه مورد مطالعه پژوهش، صورت بندي غالب اجتماعي كرمانشاهان، ايلي – عشيره‌اي بود، براي بررسي قشون اين ايالات، مي‌بايست به سراغ ايلات آنجا رفت. در همين راستا چهار ايل عمده مورد مطالعه قرار گرفت. از آنجا كه تحولات نظامي – سياسي ايلات نمي‌توانستند جدا از هم تلقي شوند، در مواردي كه تحولات دروني ايل بر ساخت نظامي آن اثر گذار بوده است رويدادهاي سياسي نيز مورد تجزيه و تحليل و بررسي قرار گرفته‌اند.
روش تحقيق اين اثر، كتابخانه‌اي – اسنادي بوده و تلاش شده است با سازمان دادن اطلاعات و مدارك و امكان برقراري ارتباط بين آنها، تصويري از موقعيت قشون ايران به طور كلي و قشون و فوج‌هاي ايالت كرمانشاهان به طور ويژه ارائه شود. شالوده اصلي اين كتاب بر اساس اسناد و نسخه‌هاي منتشر نشده و مطبوعات است كه در واقع وجه مميزه آن با ساير آثار مرتبط نيز است.
خواننده پس از مطالعه كتاب به ديدگاه‌ها و آموزه‌هايی نظیر تحولات و تشكيلات قشون ايران عصر قاجار، موقعيت جغرافيايي و ساختار اجتماعي ايلات كرمانشاهان و نقش آن در تحولات قشوني اين ايالت، تحولات قشوني ايالت كرمانشاهان در دوره قاجار، چگونگي و ميزان مشاركت قشون و فوج هاي كرمانشاهان در انتظام ايالتي و كشور و فراز و نشيب‌هاي قشون ايالتي، علل و عوامل آن، می‌رسد.
این کتاب در شش فصل تنظيم شده است؛ فصل اول با عنوان «تشكيلات قشون ايران عصر قاجار»، قشون ايران به صورت كلي مورد بررسي قرار گرفته است و در مواردي اشاراتي نيز به قشون كرمانشاهان شده است.
فصل دوم با عنوان «موقعيت جغرافيايي و ساختار اجتماعي ايلات كرمانشاهان»، موضوع‌هاي مختلفي از جمله قلمرو و زيست بوم، دامنه نفوذ سياسي، ساختار قدرت، صورت بندي اجتماعي و ساختار اقتصادي را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار داده است. مطالعه اين بخش، خواننده را در درك بهتر تحولات قشوني ياری خواهد كرد.
فصل‌هاي سوم تا ششم، جايگاه و تحولات قشون كرمانشاهان را در طول دوره قاجاريه مورد بحث و بررسي قرار می‌دهد. مبناي تقسيم بندي فصول هم، دوره سلطنت شاهان قاجار و يا دوره حكمراني، حكمرانان كرمانشاهان است. در اين ميان فصل ششم تا حدودي متفاوت است. اين فصل با اختصار تحولات قشوني كرمانشاهان را از سلطنت مظفرالدين شاه تا انقراض قاجاره پوشش می‌دهد. در اين دوره رويدادهاي زيادي از جمله تصادم‌هاي نيروهاي مشروطه خواه و ضد مشروطه، ماجراجويي‌هاي سالارالدوله، جنگ جهاني اول و ورود نيروهاي متخاصم و شكل‌گيري دولت ملي، در اين ايالت روي داد و هميشه يكي از طرف‌هاي موثر و درگير اين رويدادها قشون و فوج‌هاي ايلي ايالت بود. بنابراين پرداختن تفصيلي به آن از حوصله و وقت پژوهش حاضر خارج بود؛ زيرا هر يك از موضوعات مطرح شده خود پژوهش مستقلي را مي‌طلبيد اما به جاي پرداختن تفصيلي به اين مباحث دو موضوع، ماليات قشون و مواجب قشون كه از قضا حجم وسيعي از گزارش‌هاي اين دوره ايالت كرمانشاهان را به خود اختصاص داده در اين فصل مورد بررسي قرار گرفت، دو موضوعي كه در طول دوره قاجاريه همواره قشون درگير آن بوده‌اند، منتها در اين برهه نقش پررنگ تري یافته‌اند. پايان بخش اين كتاب هم چند كتابچه منتشر نشده، اسناد و تصاوير مرتبط است.
كتاب «ايلات كرمانشاهان و نقش آنها در قشون ايران عصر قاجار» توسط مطلب مطلبي، نوشته و در اسفند 1395 و در 466 صفحه توسط انتشارات سازمان اسناد و كتابخانه ملي در شمارگان 500 نسخه و قطع رقعی، منتشر شده است.
— 20 نمایش تعداد رکورد ها در صفحه