یادداشت/ داود آقارفیعی

ضرورت سیاست‌گذاری نوین آموزشی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی


تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۴/۱۵ - ۱۰:۳۹:۰
آخرین تاریخ بروزرسانی: ۱۳۹۹/۴/۱۵ - ۱۱:۱:۶
ضرورت سیاست‌گذاری نوین آموزشی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی
آموزش، جزو لاینفک توسعه پایدار و پایداری توسعه در جوامع به شمار می‌رود. در سطح سازمانی نیز، یکی از مؤلفه‌های اصلی ارتقا، همانا آموزش صحیح بر مدار نیازهای سازمان و تغییرات فناورپایه است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، داود آقا رفیعی عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در یادداشتی بر اهمیت مقوله آموزش جهت رسیدن به توسعه پایدار در سازمان چنین آورده است: آموزش صحیح باعث می شود کارکنان قدرشناسانه‌تر خدمات خویش را ارائه کنند و در فرایند تغییرات سازمانی نیز همراهی عمیق‌تری با متولیان برنامه‌ریزی سازمانی خواهند داشت. در نتیجه، سازمان نیز به عنوان یک ارگانیسم پویا به فوریت بر مدار رشد قرار می‌گیرد و آشکارا اهداف و برنامه‌های از پیش تعیین شده و بالندگی حرفه‌ای را می‌پیماید. از طرفی آگاهی و درک ناشی از آموزش مؤثر از ارزش‌های یک حرفه، از اساسی‌ترین پیش‌نیازها به‌شمار می‌رود و باعث نوآوری در یک حرفه‌ می‌شود. همه موارد بیان شده چنان‌که اشارت رفت، بر پایه و تکیه‌گاهی به نام آموزش قرار دارد.

مرور تاریخچه سازمان اسناد و کتابخانه ملی، بیانگر اهمیت مقوله آموزش از دیرباز است. نقش این مقوله زیربنایی، در چند دهه فعالیت این سازمان و در هر دو بخش اصلی، یعنی اسناد ملی و کتابخانه ملی، به صورت جداگانه، محوری بوده و به عنوان یکی از بخش‌های اصلی سازمانی، در نظر گرفته شده بود. طی سال‌های اخیر و با ادغام دو سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز این روند با تغییراتی چند به حیات خویش ادامه داد و در سطوحی دیگر نمودی تازه یافت. در گذشته‌ای نه چندان دور اداره آموزش فعلی سازمان، با عنوان اداره آموزش عالی مطرح بود و اهداف علمی کلانی را دنبال می‌کرد. شأنیتی که از آموزش عالی وقت شامل حال آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی شده بود بی بدیل بود و تراز آموزشی این سازمان را شانه به شانه سایر مؤسسات آموزش عالی قرار می داد. با تغییرات سازمانی به‌وجود آمده در سال‌های بعد، نقش اداره آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی می‌توانست با تمهیداتی کماکان پررنگ بماند. اما چنان‌که می‌دانیم آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی رفته رفته از یک مرکز تأثیرگذار میان‌‌رده سازمانی و دانشجومحور، به یک واحد هماهنگ‌کننده آموزشی عادی اداری مبدل شد و بیش از آن‌که بر حوزه‌های تخصصی حیطه موضوعی خویش مؤثر باشد، خود متأثر از سایر تصمیمات بوروکراتیک بجا و نابجا شد.

القصه به نظر می‌رسد به منظور ارتقا وضعیت آموزش در این سازمان و همراه و همگام شدن با نیازهای جدید حرفه‌ای به ویژه بر مبنای اصول برنامه‌ریزی و آینده‌نگری، اعمال تغییراتی چند لازم است:

1. با تغییرات فناورانه و پیشرفت در فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات، توجه به آموزش در حیطه این تغییرات ضروری به‌نظر می‌رسد. در گذشته توجه به دوره‌هایی نظیر  ICDL، نشریات علمی آنلاین و نظایر آن چراغی را در این بخش روشن کرد که انسجام و تداوم لازم را نیافت؛

2. حفظ مرجعیت آموزش‌های تخصصی با ماهیتی کاربردی ضرورتی انکارناپذیر برای سازمان اسناد و کتابخانه ملی محسوب می‌شود. وجود بافتار حرفه‌ای در این سازمان، تالارها، مخازن، گنجینه‌ها و جز اینها، ظرفیت کاربردی کردن آموزش‌ را تا حد معیارسازی برای دیگر کتابخانه‌ها و مراکز آرشیوی فراهم آورده است. شایسته آن است که این ظرفیت موجود صورتی بالفعل به‌خود گیرد. برگزاری دوره‌های میان‌مدت در حیطه‌های تخصصی آرشیو و علم اطلاعات و دانش‌شناسی، می‌تواند هم برای کادر سازمانی داخل کارساز باشد و هم در هماهنگی با مراجع آموزشی دولتی و حتی بخش خصوصی، برای سایرین جذاب؛

3.کسب درآمد از دوره‌های آموزشی از جمله رویکردهای نوینی است که موازی با ارائه آموزش‌های عمومی رایگان، می‌تواند مورد توجه دست‌اندرکاران این حوزه باشد. سازوکار و چگونگی اجرای این مهم، مسئله‌ای مفصل است که نگارنده در فرصتی دیگر به‌صورت جداگانه به آن خواهد پرداخت؛

4. بهره‌مندی از فناوری‌های نوین آموزشی و همچنین مساعد کردن شرایط و زیرساخت‌ها به‌منظور ارائه دوره‌های آموزشی آنلاین، از جمله اقداماتی ضروری در حوزه آموزش محسوب می‌شود. با شیوع بیماری کرونا ضرورت توجه به این مسئله به خوبی خود را عیان ساخت. بدیهی است که پرداختن به این مهم در این وجیزه نمی‌گنجد و فرصت دیگری می‌طلبد؛

5. گسترش آموزش‌های بین‌المللی در گره و همراهی با مزیت‌های نسبی آموزشی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی نظیر آموزش مرمت نسخ، اسناد و کهن دست‌نوشته‌ها، با همراهی اداره بین‌الملل باید در اولویت آموزشی سازمان و برنامه‌میان‌مدت و بلندمدت راهبردی آموزش واقع شود؛

6. توجه به دوره‌های میان‌رشته‌ای و بینارشته‌ای با عنایت به ماهیت حیطه‌های تخصصی و تغییرات نوین ایجاد شده در فناوری‌های آرشیوی و کتابخانه‌ای نیز می‌تواند مورد توجه واقع شود. چنان‌که می‌دانیم، تغییرات در فناوری‌ها و ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی، عرصه‌های نوینی را ایجاد کرده است که نپرداختن به آن‌ها و فقدان آموزش به‌موقع پرسنل سازمانی، برنامه‌ریزی راهبردی و آینده‌نگرانه سازمانی را ممکن است با چالش مواجه کند؛ در زمانه گسترش مرزهای علوم و تداخل حوزه‌ای در رشته‌های علوم انسانی، حرکت بر مدار استقلال رشته‌ای قدری خام‌اندیشانه به‌نظر می‌رسد؛

7. و بالاخره اینکه، تمام مسائل و آرمان‌های مطرح شده ممکن نیست جز با تنظیم یک سند و برنامه منسجم راهبردی تا از قبل آن گام به گام و پیوسته تغییرات لازم در بخش آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایجاد شود و طرحی نو در این عرصه افکنده گردد. انشاالله.

انتهای مطلب//