منابع به کاررفته در کتاب «در کشاکش دین و دولت» از معتبرترین اسناد است

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست نقد و بررسی کتاب «در کشاکش دین و دولت» اثر محمدعلی موحد با حضور نویسنده این کتاب در اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

موحد با اشاره به بکارگیری اسناد معتبر در تالیف این کتاب گفت: هنگامی که مورخ کار جدی انجام می دهد باید بتواند گفته ها و شنیده ها را دور بریزد و از اسناد معتبر بهره گیرد.

وی با بیان اینکه اسناد و روایات به کاررفته در این کتاب از معتبرترین اسناد است ادامه داد: در اسناد با روایت های مختلفی مواجه می شویم ولی نمی توان همه روایات را کنار گذاشت در نتیجه از فحوای همه روایات مختلف، یک روایت را به کار می گیریم.

این مورخ و پژوهشگر تاریخ با اشاره به هدف اصلی خود از نگارش این کتاب گفت: مسأله من شیعه و سنی نبود، من پروژه ای در نظر داشتم تا به بررسی این سخن بزرگان که دین ما عین سیاست ما است بپردازم.

موحد افزود: اگر کسی از بزرگان می گوید دین ما عین سیاست ما است منظور اسیر شدن معنویت به دست قدرت نیست بلکه بهره گیری معنویت از قدرت است تا بتوان قدرت را مهار کرد و هدف ما بررسی این موضوع در عمل بود.

وی در ادامه با تشریح موضوع جلد اول این کتاب گفت: این کتاب قرار بود دو جلد دیگر داشته باشد و در جلد دوم به چگونگی حکومت داری خلفا و سلاطین پرداخته شود و در جلد سوم تشیع و دولت و چگونگی نگاه شیعه به دولت مورد بررسی قرار گیرد که به چاپ نرسید.

موحد با اشاره به مقدمه این کتاب گفت: نسل جوان باید به تحقیق و پیگیری این مطالب بپردازد و ما مسوول هستیم تا همه روایات را بررسی و آنچه را که اهمیت دارد مورد نظر قرار دهیم.

همچنین حاتم قادری، پژوهشگر با اشاره به نگاه نویسنده در تالیف این کتاب گفت: نویسنده در این کتاب تمایل بر این موضوع دارد که لزوماً دین پایه گذار یک نظام سیاسی دینی نیست و همچنین نوع نگاه نویسنده به شخصیت های صدراسلام و نکاتی در خصوص فتح ایران قابل تأمل است.

وی افزود: عنوان کتاب این مسأله را به خواننده منتقل می کند که دین و دولت در کشاکش یکدیگر و در راستای هم نیستند و در این کتاب دو نهاد دین و دولت مطرح است و نویسنده قصد تفهیم این مسأله را ندارد که آیا دینداران توانسته اند دولتمرد باشند و یا برعکس دولتمردان توانسته اند دیندار باشند یا خیر.

این پژوهشگر گفت: اگر یک نظام سیاسی بخواهد برخواسته از دین باشد باید چرخش قدرت در این نظام مشخص باشد و چرخش قدرت در اسلام ازجمله پرمجادله ترین وضعیت هایی بود که تبعات گسترده ای را به همراه داشته است.

وی افزود: باید گردش قدرت روشن و واضح باشد و جایی برای مجادله باقی نگذارد تا عده ای خاص بخواهند رازی را آشکار کنند.

قادری ادامه داد: تاکید نویسنده براین است که نظام سیاسی از دین بر نمی خیزد و همه اندیشه دینی کتاب براساس نواندیشی دینی است و با فضای سنتی شیعیان فاصله دارد.

وی با بیان اینکه مبنای پژوهش های این کتاب گزارش های تاریخی و براساس منابع و متونی است که امروزه جاری است گفت: مباحث انتقادی درباره پدیداری اسلام در مراحل ابتدایی خود است و نیاز به نقدهای جدی دارد البته این نقد به معنای رد این مطالب نیست.

در ادامه داریوش رحمانیان با اینکه این کتاب یادداشت های چهل سال پیش نویسنده است که اکنون منتشر شده است گفت: این کتاب دغدغه نویسنده درچهل سال گذشته است که در انتهای کتاب از پدیده ای به نام خارجی گری نو سخن گفته شده است و مسأله نويسنده، امروز جهان اسلام و سرنوشتی که مسلمانان به آن دچار شده اند و راه رهایی از این سرنوشت است.

این نویسنده ادامه داد: محور کلیدی این کتاب مسأله فتوح، جنگ و جهاد و تأثيرات آن بر سرشت و سرنوشت دولت و حکومت در اسلام است.

وی این کتاب را رهگشا خواند و گفت: در این کتاب جهت دهی های خوبی وجود دارد که ناشی از تیزبینی نویسنده است ولی جای تبیین و تفسیر مسائل خالی است و بیشتر از منابع گذشته استفاده شده است.

رحمانیان افزود: اگر قرار است مسلمانان از بن بست بیرون آیند نیاز دارند که با تاریخ گذشته به گونه ای منعطف و باز مواجه شوند و روایت تاریخ را بگشایند تا خارجی گری نو چیره نشود.

نشست نقد و بررسی کتاب "در کشاکش دین و دولت" با حضور محمدعلی موحد، حاتم قادری، داریوش رحمانیان، غلامرضا ظریفیان رییس اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و غلامرضا امیرخانی مشاور ریاست سازمان و رییس کارگروه اسلام شناسی و ایرانشناسی اندیشگاه برگزار شد.

انتهای مطلب/