واژه‌های زیبای زنان "ایلام باستان" که در سنگ نوشته‌ها سند شده است/بررسی چالش زنان "ایلام امروز"
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست زن در گستره فرهنگ و تمدن "عیلام تا ایلام" به همت انجمن زنان پژوهشگر تاریخ در ساختمان آرشیو ملی ایران با حضور صاحبنظران این حوزه برگزار شد.
چهره زنان ایلام باستان در مقایسه با چهره زنان ایلام امروز
در این نشست دکتر فهیمه حسین‌زاده - پژوهشگر و جامعه شناس با تشریح میراث زنان ایلام دیروز و امروز به نمونه‌های بارز و زنان موفق دیروز از جمله "بی بی مریم" پرداخت و اظهار کرد: چهره امروز زنان ایلامی "نه به زندگی" و حتی "نه به زنانگی" است و این مسئله ارتباطی هم به دوران پس از انقلاب ندارد بلکه به دلیل مدرنیزه شدن جوامع است.
وی با پرداختن به مولفه‌ها و شاخص‌های برتری نظام ارزشی و هنجاری مردسالارانه در جامعه و برخورداری از اعتبار اجتماعی به واسطه تولید نسل و تاب آوری در زیست جهان مرتبط با زنان ایلامی درگذشته افزود: چالش امروز زنان ایلام در میراث اجتماعی و میراث فردی باید جستجو کرد.
این جامعه شناس در تشریح میراث فردی زنان ایلام تصریح کرد: براساس آمارها در میان جمعیت زنان ایلامی – 20درصد دچار بی سوادی، 50 درصد کم سوادی، 90 درصد بیکاری و 6 درصد دچار اعتیاد هستند و در زمینه میراث اجتماعی نیز می‌توان به شاخص‌های خشونت و بازنمایی زنانگی سنتی اشاره کرد.
حسین‌زاده با تشریح بازنمایی زنانگی سنتی از جمله کدبانوگری بدون چشم داشت در درون منزل و عدم گرایش به تحصیل دانش و آگاهی نیز گریزی زد و گفت: براساس برآوردهای تحقیقی، بیبشتر پارک‌های ایلام در اختیار فضای مردانه بوده و عدم دسترسی آسان به خدمات فرهنگی برای زنان ایلام نیز مشهود است.
جایگاه ویژه زن در ایلام باستان
در ادامه این نشست مهسا ویسی – استادیار پژوهشکده علوم تاریخی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز با پرداختن به مقایسه سرپوش زنان ایلامی در ایران باستان براساس داده های باستانشناسی عنوان کرد: جایگاه زن در ایلام باستان دارای یک جایگاه ویژه بوده و مادرسالاری بسیار مشهود بود.
وی با تشریح برخی اسامی سرپوش‌های زنان ایلامی از جمله «سربند – کساری – لجک – بان سری – و ... » ادامه داد: براساس پیکرک‌های یافته شده در ایران باستان، شاهد سرپوش بر سر زنان ایلام باستان هستیم.
استادیار پژوهشکده علوم تاریخی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی خاطرنشان کرد: براین اساس طبق داده‌ها و شواهد موجود، تغییر آنچنانی در سربند و سرپوش زنان گذشته ایلام باستان با زنان امروز ایلام دیده نمی‌شود.
واژه "عزیزم " برای همه زنان ایلام باستان بکار گرفته می‌شد
در ادامه نشست زن در گستره فرهنگ و تمدن عیلام تا ایلام؛ روشنک ماسوری – دانشجوی دکتری زبان‌های باستانی به بررسی مقایسه ای حضور زنان خانواده سلطنتی در نقش برجسته‌های دوره ایلام باستان و هخامنشی پرداخت.
وی ادامه داد: اطلاعات حضور زنان خانواده سلطنتی در نقش برجسته‌های دوره ایلام باستان را می‌توان در سنگ نگاره‌ها از جمله سنگ نگاره‌های کورانگون، یوزوراینشوشیناک، اونتاش ناپیریشا و قلعه تُل، جستجو کرد.
این دانشجوی دکتری زبان‌های باستانی تصریح کرد: در سنگ نگاره "اونتاش ناپیریشا" به عنوان نخستین سنگ نگاره از خاندان سلطنتی، نقش ملکه به وضوع نمایان است.
ماسوری گفت: یکی از مهمترین واژه‌ها در دوران ایلام باستان به کار بردن کلمه "عزیزم" برای همه زنان بود که با واژه "هانی" بکار گرفته می‌شد ولی این در شرایطی است که در دربار هخامنشیان به هیچ عنوان حتی یک تصویر زن در سنگ نگاره‌های دوره هخامنشی دیده نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه براساس داده‌های سنگ نگاره‌ها تفاوت فرهنگی بسیاری درباره نقش زنان در دو دوره ایلام باستان و هخامنشیان وجود دارد، خاطرنشان کرد: در دوران ایلام باستان، بالغ بر دو هزار سال – زنان نقش مهمی در دربار سلطنتی ایفا می‌کردند.
پدیده "برون همسری" در شاهنامه عاقبت خوبی دربرنداشت
درادامه این نشست دکتر فرانک جهانگرد – عضو شورای تحصیلات تکمیلی پژوهشکده زبان و ادبیات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به تحلیل تاریخی اسطوره ای پدیده برون همسری پرداخت.
وی عنوان کرد: دوره غزنویان و سلجوقیان از راه ازدواج‌های برون همسری، به مباحث دینی و نژادی - مشروطیت می‌بخشیدند.
جهانگرد ادامه داد: برون همسری یک رویکرد اجتماعی و عامل وحدت بخش به حساب می‌آمد، و پادشاهان برای رقابت‌های حکومتی - راهبرد برون همسری را برمی گزیدند.
وی همچنین با اشاره به اینکه - ولی برون همسری در شاهنامه فردوسی عاقبت خوبی نداشت به چند مثال اسطوره ای پرداخت و گفت: مثلا کشته شدن سهراب توسط رستم که نتیجه برون همسری رستم با تهمینه بود و یا ماجرای سیاوش که دو ازدواج برون همسری دارد و در نهایت داستان بیژن و منیژه که از داستانهای مهم برون همسری در شاهنامه هستند.
بیشترین خودکشی در 5 کشور جهان
در ادامه نشست زن در گستره فرهنگ و تمدن عیلام تا ایلام، دکتر محمد سالار کسرایی عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی نظری – فرهنگی، پژوهشکده مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز به دلایل و ریشه‌های خودکشی زنان در ایلام پرداخت.
وی عنوان کرد: باید این مسئله را در نظر داشت که مقوله خودکشی با مولفه اقدام به خودکشی متفاوت است.
کسرایی به بیشترین آمار خودکشی در کشورهای دنیا نیز پرداخت و گفت: کشورهای لیتوانی، روسیه، گینه، کره جنوبی و بلاروس دارای بیشترین خودکشی هستند ولی وقتی در جزئیات آمارهای خودکشی وارد می‌شویم آمارهای کشور ما قابل تامل است.
براساس این گزارش در پایان نشست زن در گستره فرهنگ و تمدن عیلام تا ایلام، با برگزاری پنل جمع بندی و پرسش و پاسخ، با اهدای تقدیرنامه از سخنرانان این نشست تقدیر به عمل آمد.
انتهای مطلب/