نمایش کلمات قصار حضرت علی (ع) در موزه کتاب و میراث مستند ایران

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در این نمایشگاه 60 تصویر از مرقّع خوشنویسی از آیات قرآنی، احادیث امامان معصوم (ع)، دعاهای معروف و برخی کلمات قصار امام علی (ع)، به خط خوشنویسان نامدار ایرانی، «میرزا احمد نیریزی» و زین‌العابدین اشرف‌الکتاب اصفهانی به نمایش درآمده‌است. این مرقّع به صورت متن حاشیه با کاغذهای رنگارنگ و جدول‌کشی، کمنداندازی و حاشیه‌سازی با نقوش اسلیمی و گل و برگ ختایی آراسته شده و عبارات نورانی آن به خط نسخ به شیوه چلیپایی نگاشته شده و میان آن‌ها طلااندازی شده‌است. این اثر با شماره 6021  در موزه ملّی ملک نگهداری می‌شود و از نظر خط استادانه و گوناگونی آرایه‌ها بسیار ممتاز است.

احمد بن شمس‌الدین محمّد نیریزی یا میرزا احمد نیریزی، زاده 1087 هجری قمری، ملقب به سلطانی از بزرگترین خوشنویسان خط نسخ و کاتبان قرآن در سده دوازده هجری (اواخر حکومت صفوی) است.

او بانی شیوه خاصی در خط نسخ است که مورد استقبال خوشنویسان پس از او قرار گرفت و به نسخ ایرانی شهرت یافته‌است. وی به مناسبت کتابت برای شاه سلطان‌حسین صفوی برخی از آثارش را با عبارت «سلطانی» رقم یا امضاء می‌کرده‌است.

 میرزا احمد نیریزی به بزرگترین خوشنویس خط نسخ شهرت دارد امّا شکسته‌نستعلیق و نستعلیق را هم خوش می‌نوشته‌است. در واپسین سال پادشاهی صفویان (۱۱۴۷ قمری) اثری از او در دست نیست و از سال ۱۱۴۸ قمری (آغاز پادشاهی نادرشاه) تنها دو قطعه خط از او بازمانده‌است. ظهور میرزای نیریزی در شیوه نسخ و ثلث تحوّل و نهضتی جدید به وجود آورد که دنباله‌اش تا سده چهارده هجری امتداد داشت. سرانجام این خوشنویس بلندآوازه، در 1155 هجری قمری در اصفهان دار فانی را بدرود گفت.

زین العابدین بن محمّدتقی اصفهانی (۱۱۸۷–۱۳۰۰ه‍. ق/۱۷۷۳–۱۸۸۲م) معروف به اشرف‌الکتّاب از استادان مسلم خط نسخ در سده سیزدهم هجری و از خوشنویسان دربار ناصرالدین شاه قاجار بود. اشرف‌الکتّاب عمری طولانی داشته و تذکره‌نویسان سن وی را بیش از صد سال و حداقل ۱۰۲ سال ذکر کرده‌اند که ظاهراً تا سنین بالا هم به کتابت و مشق اشتغال داشته‌است. او بنا به نقلی در سال ۱۲۹۶ یا قولی دیگر ۱۳۰۰ قمری درگذشته‌است.

این نمایشگاه که در چارچوب همکاری مشترک میان موزه کتاب و میراث مستند ایران با موزه ملّی ملک برپا شده تا 14 شهریورماه سال جاری ادامه دارد؛ علاقمندان می توانند همه روزه در ورودی موزه سازمان در ساختمان کتابخانه ملّی از آن دیدن کنند.

انتهای مطلب/