کشف تازه تاریخی در اصفهان
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان در گفتوگو با همشهری از کشف هزاران سند مربوط به دوره ناصرالدین شاه در انگورستان ملک‌التجار اصفهان خبر داد؛ کشفی که می‌تواند بخش‌های تاریک فرهنگ و تاریخ این شهر و حتی کشور را روشن کند.
استخراج اسناد قدیمی
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان درباره چگونگی کشف هزاران سند مربوط به دوره ناصرالدین شاه قاجار در انگورستان ملک‌التجار اصفهان به همشهری می‌گوید: چند سال پیش، دانشجوهایم را به انگورستان ملک‌التجار بردم و در آنجا برایشان کلاس برگزار کردم. در حین بازدید متوجه شدم که یکی از درهای زیرزمین بسته است و وقتی از نگهبان پرسیدم که در چرا بسته است، گفت اینجا انباری متروکه و محل نگهداری کاغذهای باطله است. از زیر در که نگاه کردم، متوجه شدم مجموعه نامه‌هایی همین طور روی هم ریخته و بخشی از سقف روی آن خراب شده است. مسعود کثیری می‌افزاید: می‌دانستم این اسناد باارزش است، اما آن زمان شرایطش را نداشتم که آنها را احیا کنم و با وجود این‌که با کمک دانشجوهایم تلاش‌هایی انجام دادیم، مسئولان وقت همکاری لازم را با ما نداشتند. زمانی که مدیر بخش اسناد، مدارک و کتابخانه ملی مرکزی شدم، اولین کاری که انجام دادم این بود که سراغ اسناد انگورستان ملک‌التجار بروم و با اعضای هیات امنا و بقیه دست‌اندرکاران آنجا گفتوگو کردم و اهمیت اسناد را برایشان متذکر شدم.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان هم درباره موضوع اسناد کشف‌شده توضیح می‌دهد و می‌گوید: بخش انبوهی از این اسناد معاملاتی است که ملک‌التجار با سرزمین‌ها و تجار مختلف، چه داخل و چه خارج از کشور، داشته است. این اسناد و مدارک نشان می‌دهد حجم مبادلات تجاری بین یک تاجر اصفهانی با روسیه و بمبئی در هند چه میزان بوده، چه کالاهایی وارد اصفهان می‌شده و چه کالاهایی صادر می‌شده است، مال‌التجاره‌ها چه قیمتی داشتند، چقدر عوارض گمرکی دریافت می‌شده و دولت چه مقدار مالیات دریافت می‌کرده است.
مسعود کثیری با بیان این‌که با مطالعه اسناد کشف‌شده می‌توان به اطلاعات بسیار خوبی درباره تاریخ اقتصادی و اجتماعی دوره ناصرالدین شاه قاجار تا پهلوی اول رسید، می‌افزاید: بخشی از این نامه‌ها اخوانیات است، یعنی نامه‌هایی که ملک‌التجار به دوستان و همکاران و رفقای سابق نوشته و برخی دیگر قبوضی است که در برابر برخی از مبادلات و مراودات تجاری و کمک‌ها صادر شده است. برای مثال، قبضی وجود دارد که نشان می‌دهد ملک‌التجار به قحطی‌زدگان روسیه 50تومان کمک کرده است.