برگزاری رونمایی جلد دوم مجموعه تهران‌نگاری
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در ابتدای این برنامه که تهران‌شناسانی چون سیدعبدالله انوار، محمدرضا سحاب و ناصرالدین پروین حضور داشتند، «اشرف بروجردی»، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ضمن تبریک اعیاد ماه ربیع‌الاول گفت:
ابتدا انتخاب آقای حناچی به عنوان شهردار منتخب تهران را به اعضای شورای شهر تهران و شهروندان تهرانی تبریک گفته و امیدوارم با حضور وی در مجموعه شهرداری و با توجه به سوابق علمی اتفاقات خوبی در شهر بیفتد. این نشست حدود یک ماه پیش تدارک دیده شد و هیچ ارتباطی به انتخاب آقای حناچی به عنوان شهردار جدید تهران ندارد اما این انتخاب را با برگزاری این مراسم به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم که مردم در آینده آثار و برکات مدیریت ایشان را بچشند.
او در ادامه با یادآوری داستان موسی و شعیب در قرآن که دختران شعیب به پدر خود توصیه کردند موسی را به سبب داشتن دو خصیصه امانت و قدرت به کار بگمارد، بیان کرد: قرآن برای ما راه را ترسیم کرده است و بیان کرده کسانی را به کار بگیریم که شائبه و شبهه‌ای را نسبت به رفتارشان نداشته باشند و هم امانتدار این سرزمین و هم توانایی‌های قابل توجهی را داشته باشند و آقای حناچی از اساتید دانشگاه هستند و حضورشان در وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران نشان داد از این قدرت برای پیشبرد امور شهر برخوردار هستند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران همچنین روز کتاب رلا به همه کتابداران و کتابخوانان تبریک گفت و تصریح کرد: این سازمان مامن همه اهل کتاب است و هر کسی که می خواهد درباره هر موضوعی بخواند یا پژوهش کند اینجا بهترین محمل است و در آتن به روی همه باز است.
بروجردی با اشاره به رونمایی جلد دوم کتاب تهران نگاری که بهانه برپایی این نشست بود، اظهار داشت: این کتاب، دربرگیرنده همه نوشته هایی است که در روزنامه های تهران قدیم و به تهران مروبط می شده که پژوهشگر جوان این کتاب، آن را گردآوری و مستند و تعریف کرده است. جلد نخست این کتاب هم دربرگیرنده نقشه های تهران است و امیدوارم در مجلدات بعدی از شخصیت ها و بزرگانی که در این شهر رشد کردند و بر آن تاثیر گذاشتند هم یاد شود. و البته همت رضا شیرازیان را ارج می نهیم.
معاون رئیس جمهور افزود: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خدمات خود را برای همه مردم ایران ارلائه می دهد و در این میان، اهل اندیشه و فکر جایگاه والایی دارند. در این نهاد فرهنگی سابقه و دیرینه هر عرصه پژوهشی می تواند یاری گر باشد تا بهتر بتوانند کار پژوهش خود را پیش ببرند.
بروجردی همچنین به تفاهم نامه امضا شده میان سازمان اسناد و کتابخانه ملی و شورای شهر تهران اشاره کرد و ابراز داشت: براساس این تفاهم نامه، اسناد مربوط به تصمیمات شورا از بدو انقلاب تا زمان حال و همچنین در سال های پیش انقلاب که با نام انجمن شهر شناحته می شد، به سازمان اسناد و کتابخانه ملی داده خواهد شد تا این اسناد در اختیار علاقه مندان و بازدید آنها قرار بگیرد و امیدوار هستم شاهد باشیم که مدیران ما به عنوان تصمیم‌گیرانِ واقع‌بین با استناد به اسناد تصمیمات بهتری بگیرند.
در ادامه، «رضا شیرازیان»، پژوهشگر این اثر سخن گفت و بیان داشت:در پی انتشار جلد اول از مجموعه تهران نگاری با موضوع نقشه های قدیم تهران در سال 1396، اکنون بخش دیگری از اطلاعات و اسناد تهران مندرج در روزنامه های دولتی دوره قاجار در جلد دوم از این مجموعه ارائه شده است.برای آماده سازی این مجلد هزاران صفحه از هشت دوره روزنامه های دولتی ایران طی 58 سال در دوره های ناصری و مظفری مورد بررسی قرار گرفته است و هر نوع اطلاعاتی در خصوص تهران و مناطق پیرامونی آن به همراه تمام نشانی های اماکن تهران شناسایی، استنساخ و ارائه شده است.
او ادامه داد: ایده شکل گیری این پروژه از کتاب راهنمای نقشه های تاریخی تهران در سال 1393 و بعد اطلس تهران قدیم در سال 1394 با 35 نقسه و 10 هزار مکان قرائت شده شروع شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت و بر آن شدیم که در این مجموعه تهران نگاری، هفده نوع ماده اسنادی در بازه پیش از سال 1357 منتشر شود که نقش کاربردی برای شرایط امروز جامعه دارد. جلد اول از مجموعه تهران نگاری با موضوع نقشه های قدیم تهران در سال 1396، منتشر شد و اکنون دومین جلد به مطبوعات دوره قاجار(دوره مظفری و ناصری) اختصاص دارد. همچنین مجلدات سوم و چهارم به مطبوعات دوره های محمدعلی شاهی و احمدشاهی در عهد قاجار و رضاشاهی در عصر پهلوی برمی گردد. اخبار دوره دوم پهلوی، به دلیل حجم بالای کار هنوز انجام نشده است و مجلد پنجم نیز شامل گزارشات، سفرنامه ها، زندگینامه ها و خاطرات است. همچنین مشاهیر تهران که خانم بروجردی به آن اشاره کردند قرار است در جلد 14 یا 15 قرار است وارد حوزه اشخاص و مشاهیر تهران قدیم شویم و در نهایت مجموعه تهارن نگاری به 20 جلد خواهد رسید.
تدوینگر کتاب تهران نگاری با اشاره به ضرورت ثبت تاریخی در کشور اظهار داشت: این پروژه در سطح کشور نیز شروع شده است که با عنوان اطلس ایران قدیم تا پایان سال منتشر می شود.
وی با مقایسه حال و هوای تهران در مطبوعات دوره قاجار و مظفری اظهار داشت: مطبوعات دوره قاجار نشان از دگرگونی تهران دارد و حجم زیادی از مطالب مربوط به ورود تکنولوژی و صنعت است که با توجه به افزایش سطح آموزش، مطبوعات رشد قابل توجه ای را نسبت به دوره مظفری که محدود به اخبار دولتی بود، تجربه کرده است.
شیرازیان افزود: هدف از این پروژه دسترسی سریع و مطمئن به تمام پروژه های مطالعاتی با اطلاعات مکان محور دقیق و با کیفیت ایران است تا در دسترس مسولان و پژوهشگران قرار گیرد.
وی با اشاره به پانصد سال شهر بودن تهران گفت: از زمان کاغذ اخبار و وقایع اتفاقیه مراکز جمع آوری اسناد این اطلاعات را جمع آوری کردند که برای انتشار این کتاب نسبت به کتاب اطلس که مربوط به نقشه های تهران قدیم بود، با مشکلات کمتری روبرو بودیم. در این مجموعه اماکن و تاسیسات شهری، مسائل اقتصادی و اجتماعی، امراض و بلایای طبیعی، املاک شهری، جریانات سطحی و زیرسطحی و ده ها موضوع و رویداد مختلف دیگر به همراه تغییرات آنها در طول زمان با استناد به شماره و تاریخ روزنامه در اختیار مخاطبان قرار گرفته است. به این معنا که بررسی تک تک صفحات روزنامه ها، انتخاب گزاره های حاوی اطلاعات غیرتکراری، استنساخ گزاره ها، عنوان نویسی مطالب، مرتب سازی براساس سال قمری و استخراج فهرست اعلامِ 30 هزار کلمه ای انجام شده است.
او در پایان گفت: روزنامه وقایع اتفاقیه، روزنامه دولت علّیه ایران، روزنامه ایران، روزنامه اطلاع، روزنامه شرف، روزنامه شرافت، روزنامه ایران سلطانی و روزنامه ایران بین سال های 1267-1324 هجری قمری در این پروژه مورد پژوهش قرار گرفته است.
سپس «حجت‌الحق حسینی» این اثر را به لحاظ پژوهشی مورد بررسی قرار داد.
آخرین سخنران اینت جلسه هم، «پیروز حناچی»، شهردار منتخب تهران بود. او پس از آنکه کتابخانه ملی را مهد کتاب دانست و اینجا را بهترین مکان برای رونمایی کتاب تهران نگاری در روز کتاب معرفی کرد، اظهار داشت: این کتاب مطبوعات دوره ناصری و مظفری را شامل می شود. کتاب قبلی هم همه نقشه های تهران از میرزا عبدالغفار و موسیو کرشیش تا سال 1357 را دربر داشت. ما انگیزه های پژوهشی این مجموعه و ادامه آن تا انتها را داریم تا همه محققان بتوانند از آن استفاده کنند. این کتاب، نتیجه 58 سال مطبوعات رسمی کشور است که در 620 هزار کلمه به همراه 30 هزار کلمه فهرست اعلام فراهم آمده و مزین به اسناد و تصاویر بسیار است که امیدوارم منشا خیر شود.
او در ادامه با اشاره به ضرورت توجه به تاریخ و پیشینه شهر گفت: چندی پیش در فرهنگسرای نیاوران با برخی از اساتید آلمانی صحبت می‌کردم. آنان گفتند مردمی که تاریخشان را فراموش کنند به آلزایمر مبتلا خواهند شد بنابراین ما باید در شورا و شهرداری کاری کنیم که آلزایمر را از شهروندان‌مان بگیریم.
حناچی ادامه داد: در همین راستا باید از گذشته درس بگیریم و کاری کنیم تا تاریخ و دانش آن در جامعه توسعه یابد و اینگونه کارهای اسنادی ادامه دار باشد. ما قطعا تولید چنین محصولاتی را در تهران ترغیب خواهیم کرد و ان‌شاءالله به زودی فیلمی در مورد لاله زار نیز منتشر خواهد شد.
در پایان، همچنین از پژوهشگران همکار در این اثر تقدیر شد.