برگزاری نشست ماهانه انجمن زنان پژوهشگر تاریخ در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در این نشست الهه کولایی نماینده پیشین مجلس و استاد دانشگاه با موضوع زنان ایرانی، جنگ و پس از آن به سخنرانی پرداخت.
او جنگ را یکی از اثرگذارترین مقاطع تحولات تاریخ معاصر دانست و گفت: «تجربه هشت سال جنگ تجربه بسیار مهمی است چون رابطه ما با جهان را شکل داد. جنگ یکی از اثرگذارترین تحولاتی‌ست که جامعه را دگرگون می کند. همه ما نسبت به جنگ و اوج خشونت احساس انزجار و بیزاری داریم و همیشه آرزو می‌کنیم مسائل بشری و اختلافات جوامع با گفت‌وگو حل شود.»
کولایی افزود: «تاریخ نشان می‌دهد که در جنگ‌ها زنان بیشترین هزینه ها را پرداخته‌اند اما در قرن بیستم آثار تاثیر جنگ بر زنان سیستماتیک می‌شود. مثلا در بوسنی تجاوز سیستماتیک به زنان می‌شد و همین باعث می‌شد که این بحث وارد سازمان ملل شود و در مجمع عمومی این موضوع مورد بحث قرار بگیرد که زنان قربانیان هدف در جنگ هستند و به جای این رویه باید در ایجاد صلح درگیر شوند.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: « درباره حضور زنان در جنگ ایران و عراق کارهای تبلیغی بسیاری شده که در جای خود ارزشمند است ولی کار علمی بسیار کم شده است. ده، پانزده سال پیش من در کنفرانسی دعوت بودم و با خانمی روبرو شدم که استاد یکی از دانشگاه‌های امریکا بود و می‌گفت که مشغول نوشتن کتابی درباره زنان ایرانی و جنگ است. این، خیلی مرا ناراحت کرد که چرا خود ما پس کاری نکرده‌ایم به خاطر همین وقتی برگشتم یک طرح پژوهشی نوشتم که در دانشگاه با مبلغ ناچیزی انجام شد.»
کولایی همچنین گفت: «جنگ در کنار تمام تخریب‌ها و مضراتی که دارد نقش‌های جدیدی برای زنان به وجود می‌آورد. اولین تاثیر جنگ جابجا کردن زنان است که از آن ما با عنوان جنگ‌زده یاد می‌کنیم. در جریان انقلاب جابجایی‌های در نقش زنان به وجود آمد که با مقاومت‌های بسیاری روبرو شد. خیلی از علما معتقد بودند که زنان نباید در تظاهرات خیابانی باشند و خودشان را در معرض خطر قرار دهند حتی صدای‌شان را نباید مرد نامحرم بشنود و شعار بدهند اما انقلاب شرایطی فراهم کرد که زنان به خیابان بیایند. می‌خواهم بگویم جوامع اسلامی در موضوع زنان بسیار حساس و متعصب هستند مثلا در پایان مجلس اول نمایندگان نامه‌ای به امام خمینی(ره) نوشتند با این مضمون که زنان را به خانه برگردانید. درخواستی که امام با شدت با آن مخالفت کرد و در برابر آن ایستاد. در واقع پاسخ امام که «زنان باید در همه مقدرات جامعه باشند» چنان کوبنده بود که همه آنها را سر جای خود نشاند و آنها صبر کردند و منتظر فرصت مناسبی شدند که این فرصت در دوره پسا اصلاحات به وجود آمد و ما شاهد سیاست‌های جنسیتی از بومی‌گزینی گرفته تا سهمیه‌های جنسیتی در دانشگاه و ... بودیم.
او افزود: «به هرحال انقلاب و جنگ در جامعه این موقعیت را تغییر داد. به خصوص در جنگ و در غیاب مردان این زنان بودند که باید از قالب‌های سنتی خارج می‌شدند. این زنان بودند که باید سرپرست خانواده می‌شوند و تاریخ هم البته نشان داده که زنان می‌توانند این غیبت را تدبیر کنند و از پس آن بربیایند. همین نکته باعث شد که ما با یک تحول گسترده در جامعه روبرو شویم.»