برگزاری نشست معرفی و بررسی کتاب «بیت‌المال: اهمیت، منابع مالی، شرایط ناظران، عوامل بازدارنده و کیفر خائنان»
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست معرفی و بررسی کتاب «بیت‌المال: اهمیت، منابع مالی، شرایط ناظران، عوامل بازدارنده و کیفر خائنان» برگزار شد. اصطلاح بیت المال در مکتب تشیع با نام امیرالمومنین پیوند خورده است از این رو به مناسبت بزرگداشت جشن های عید غدیر خم یعنی انتصاب امیر المومنین به ولایت و وصایت پیامبر نشست علمی معرفی، نقد و بررسی کتاب بیت المال آخرین اثر منتشر شده از دانشمند فرهیخته حضرت آیت الله ناظم زاده قمی صبح سه‌شنبه 13 شهریور، با حضور جمعی از محققین حوزه و دانشگاه در اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار گردید. در این نشست آیت‌الله سیداصغر ناظم‌زاده قمی مولف کتاب به همراه حجت‌الاسلام بهرام شجاعی، حجت‌الاسلام سیدرضا حسینی امین، حجت‌الاسلام محمدعلی رحمانی و دکتر حمید قلندری و جمعی از علاقه مندان حضور داشتند.
در ابتدا مولف کتاب مباحثی را در خصوص اهمیت بیت المال مطرح کرده و به استناد آیات و روایات جدیت رسول خدا در حفظ و صیانت از بیت المال و احیای آن پس از بیست و پنج سال از سوی امیر المومنین را مورد بررسی قرار داد. وی در این کتاب به سوالاتی همچون آیا چگونگی جمع آوری و مصرف بیت المال در منابع قابل اهمیت و تشخیص است؟ آیا سلیقه دست اندرکاران عموم بیت المال در مصرف آن تاثیری دارد ؟ آیا تفاوتی میان دریافت و پرداخت بیت المال با گذشته و حال وجود دارد؟ آیا نیروی انسانی نخبه و کارآمد جزئی از بیت المال است؟ پاسخ داده است. ایشان بیت المال را منبع مالی و اقتصادی نظام اسلامی دانسته که باید هزینه های مردم و کشور از طریق آن تامین شود. وی افزود: این نهاد اقتصادی از روزگاران گذشته تا به امروز تاثیرگذار بوده است به ویژه در صدر اسلام اهمیت ویژه ای یافت و با گسترش دامنه قلمرو اسلامی و ازدیاد منابع مالی، بر اهمیت آن افزوده شد. سیره منحصر به فرد امیرمومنان علی (ع) و نظارت های دقیق ایشان ، حساسیت بیت المال را دو چندان کرد. وی در ادامه به توضیح فصل های پنجگانه کتاب خود پرداخته و افزود: «این کتاب در پنج فصل نوشته شده است. فصل اول درباره اهمیت بیت المال بوده و فصل دوم که مهم‌ترین فصل کتاب است به منابع مالی بیت‌المال انختصاص دارد که انفال، عنائم جنگی، خمس، زکات، مالیت‌های دولتی و ... از آن جمله‌اند. فصل سوم کتاب درباره شرایط ناظران بر بیت‌المال و این که چه شرایطی داشته باشند بحث شده است. از نظر من آن جوان نخبه‌ای که از کشور می‌رود هم جزو بیت‌المال است چون میلیاردها تومان خرجش شده تا به اینجا برسد. فصل بعدی درباره عوامل بازدارنده از هدر رفتن بیت‌المال و فصل آخر نیز به بررسی کیفر خائنین به بیت‌المال می پردازد».
حجت الاسلام والمسلمین سید رضا حسینی امین مشاور عالی دائره المعارف اسلامی پس از برشمردن محاسن کتاب انتقاداتی نسبت به فصل سوم کتاب یعنی مباحث مربوط به نظارت بر بیت المال و شرایط ناظران را بیان نمود. به اعتقاد وی باید مکانیزم های اجرایی این مطالب نیز ارائه می شد.
حجت الاسلام والمسلمین بهرام شجاعی از پژوهشگران مرکز مطالعات و پژوهش های مجلس شورای اسلامی از دیگر منتقدین نشست بود که انتقاداتی از محتوای عوامل بازدارنده و از هدر رفتن بیت المال و بحث های مربوط به خمس و زکات و نقش آن در بیت المال مطرح کرد.
آیت الله ناظم زاده مولف کتاب در توجیه طرح مباحث فصل پنجم کتاب خود در خصوص کیفر خائنان به بیت المال، تنظیم آنرا بر اساس تجربیات و سوابق خود در دستگاه قضا دانسته و طرح این مباحث را به دلیل دلواپسی نسبت به آسیب ها و خطرات در مسیر حفظ و نگهداری و مصرف بجای بیت المال معرفی نمود .
دکتر حمید قلندری مسئول دانشگاه پیام نور دهلی نیز در نقد خود ابتدا به ضرورت تعریف و تفکیک موارد مبتلا به بیت المال و ضرورت حذف موارد غیر کاربردی در کتاب پرداخت.
حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمد علی رحمانی نیز ضمن گزارشی از سوابق مباحث مالیه در منابع فقهی این اثر را گامی جدید برای مطالعات حوزه مالی اسلامی دانست.
و در نهایت دکتر اکبر فرازی از سفرای سابق جمهوری اسلامی در کشورهای اروپایی نیز پس از شرح دغدغه ها و دلواپسی های اقتصادی کشور از شهامت نگارنده در طرح مباحث بیت المال استقبال کرده و به روز رسانی و توسعه این موضوع را از ضرورت های امروز و خسارت های دیروز معرفی نمود . در خاتمه مولف کتاب از تمامی انتقادات مطرح شده در جلسه استقبال کرده و آن را زمینه ای جهت اصلاح مباحث کتاب در چاپ های بعدی برشمرد..
در مجموع محققان حاضر در نشست نسبت به موارد طرح شده در این کتاب منطبق با شرایط و دغدغه ها و خطرات امروزی حوزه بیت المال به اظهار نظر و بحث پراختند.
کتاب بیت المال دوازدهمین اثر از آیت الله سید اصغر ناظم زاده قمی را بوستان کتاب وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم دراواخر سال 1396 منتشر و در اختیار محققان قرار داده است.