با حضور محمد مهدی جعفری برگزار شد/ شب بخارا با محوریت «نهج‌البلاغه»
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در ابتدای این نشست علی دهباشی؛ مدیر جلسه شرحی از زندگی و فعالیت‌های محمد مهدی جعفری ارائه کرد و سپس جعفری نکاتی را پیرامون اینکه نهج‌البلاغه چطور به وجود آمده و ماهیت آن چیست ارائه کرد و گفت: امام علی (ع) جوان با استعدادی بود که از قرآن و رسول خدا بسیار آموخت؛ او با ذخیره فراوان از آن بهره‌ها، با جهانی از برون زیبا و از درون حکمت‌آموز آشنا گشت.
او با بیان اینکه سخنان امیرالمومنین در کتابی به نام نهج‌البلاغه در روزگار زرین قرن چهارم هجری به دست سخنوری بی‌همتا به نام محمد بن حسین سید رضی تدوین شد، تصریح کرد: سید رضی سخنان امام علی (ع) را در سه بخش خطبه‌ها و کلام، نامه‌ها، بخش‌نامه‌ها و عهدنامه‌ها و سخنان قصار و حکمت‌آموز گرد آورده است. امام علی (ع)، به تمام ساحات وجود انسان‌ها در ابعاد مادی و معنوی توجه کرده و امکانات و محدودیت‌های این جهان را نیز در نظر داشته است.
او در ادامه موضوعات نهج‌البلاغه را برشمرد: توحید و معرفت نسبت به پروردگار، هدایت تکوینی و تشریحی، اسلام و ظرفیت انسان در جهان، کائنات، خلقت جهان، انسان و هستی‌شناسی، کشورداری، حقوق انسان‌ها، هدایت اجتماعی، قسط و برابری، فرهنگ و ادب، روان‌شناسی، خودشناسی و جامعه‌شناسی، تاریخ، حکمت و فتنه‌های اجتماعی، احکام و عبادات، هجرت و جهاد، معاد، قیامت و حشر و روز حساب، دوزخ و زندگی اخروی، موعظه و حکمت، زهد و آموزش‌های اخلاقی در زمینه فردی و اجتماعی و دعا، تضرع و استغفار از خداوند.
جعفری تاکید کرد: نهج‌البلاغه بزرگترین منبع آموزشی انسان است و می‌توان آن را کتاب آزادی و دادگری نامید. به قول دکتر شریعتی که می‌گفت: نهج‌البلاغه کتاب امروز، فردا و همیشه است. کلام علی (ع) فرامکانی، فرازمانی، فراقومی و فرامذهبی است. نهج‌البلاغه خطاب به تمام انسان‌هاست و دین خاصی را آموزش نمی‌دهد؛ به همین منظور افراد در مواجهه با آن باید انسانیت انسان را در نظر بگیرند، نه تنگ نظری گروهی خاص را.
او با اشاره به سخنان امیرالمومنین در حکمت 243 و خطاب به کمیل اظهار کرد: اگر انسان کاری انجام دهد که رضای خداوند در آن باشد و نیاز کسی را بدون آنکه او متوجه شود برطرف کند، از ارزش‌های انسانی اوست و همانا خداوند از او سپاسگزاری کرده و برای او نگاهبانی می‌آفریند تا اگر پیشامدی برای او رخ داد، مانند سیلابی به سوی آن پیشامد سرازیر شده و آن را از بین خواهد برد.
او با تاکید بر اینکه برخی از برداشت‌ها از نهج‌البلاغه مانند قرآن و سایر متون دینی برداشت‌های شخصی و جناحی است گفت: اگر این پیش‌فرض‌ها را کنار بگذاریم و مانند یک پژوهشگر بی‌طرف با آن روبه‌رو شویم، خواهیم دید که فردی در برهوت جاهلیت (نسبت به ارزش‌های انسانی) والاترین مسائل و ارزش‌ها را مطرح کرده است.
این نهج‌البلاغه‌شناس با اشاره به گردآورنده این کتاب و مبرا دانستن او از جعل تصریح کرد: سید رضی هم که گزیده‌ای از سخنان امیرالمومنین را در نهج‌البلاغه گردآورده، تحت تاثیر فرهنگ آن دوره بوده است. البته شخصیت او هم مطرح است که ادیبی بی‌همتا و دانشمندی بزرگ است.
او با اشاره به این شبهه که برخی معتقدند سخنان علی (ع) در نهج‌البلاغه رنگ فلسفه دارد، خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی کتابی دارد با عنوان «علی و فلسفه الاهی» و در آن بیان می‌کند کسانی که می‌گویند فلسفه از یونان به عربی ترجمه شده، نه از فلسفه یونان آگاهی دارند و نه از زبان علی (ع). این کلام رنگ طبیعت صحرا و گفتار قرآن را دارد و به زبان علمی بیان شده است.
جعفری در سخنان آخر خود با اشاره به عدالت امام علی (ع) و سفارش‌نامه 25 نهج‌البلاغه عنوان کرد: امیرالمومنین خطاب به مسئول امور خراج و مالیات می‌فرماید: وقتی به دیاری رفتی به سر چاه برو و پس از اینکه که مردم به دورت جمع شدند و پس از احوال پرسی و هنگامی که تو را به عنوان یک دوست شناختند، به آنان بگو: بندگان خدا! بنده خدا علی مرا فرستاده تا اگر از حق خداوند در مال شما چیزی هست بگیرم. اگر گفتند نه حرفت را تکرار نکن و اگر گفتند آری، هر مقدار که خودشان گفتند از آنها بگیر و پس از آن فردی خدا ترس و اهل امانت را به مرکز بفرست.
او خاطر نشان کرد: امام علی (ع) در آخر می‌فرماید: اگر آنچه را که گفتم به آن عمل کنی برای رشد و تعالی تو مفید است و تو در پیش خداوند مسئولی و پاداش خواهی گرفت.