مراقبت، جابه جايي و انبار كتاب ها
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶/۸/۹ - ۸:۱۲:۰
آخرین تاریخ بروزرسانی: ۱۳۹۶/۸/۹ - ۸:۱۷:۱۵
هرگز از چسب هاي نواري براي چسباندن قسمت هاي پاره شده كتابهايتان استفاده نكنيد.
هرگز ازگيره‌هاي فلزي كاغذ در كتاب استفاده نكنيد،زيرا باعث زنگ زدگي مي شود.
براي باز نگه داشتن كتاب از قرار دادن اشياي سنگين و يا كتاب ديگر بر روي آن خودداري كنيد،چون به عطف كتاب فشار وارد مي‌كند.
هرگزكتاب‌هايتان را خم نكرده و به شكل لوله در نياوريد.
هرگز كتابهايتان را در دسترس كودكان و يا در كنار حيوانات خانگي قرار ندهيد.
از به كار بردن كاغذهايي باكيفيت پايين و اسيدي مانند روزنامه‌ها به عنوان لفاف كتاب خودداري نماييد.
از قرار دادن برگ يا گل براي خشك شدن در لا به لاي كتاب‌ها خودداري كنيد،چون گل‌ها و برگ‌ها ضمن خشك شدن ،لكه‌هايي رنگي و در بعضي اوقات تخم حشرات يا قارچ ها را بر روي كاغذ باقي مي گذارند.
از قرار دادن كاغذهايي كه كيفيت پاييني دارند در لا به لاي صفحات كتاب خودداري كنيد زيرا ممكن است باعث رنگين شدن ويا ايجاد تغيير در ساختار شيميائي كاغذ كتاب شوند.
از يك دستگاه كپي لبه دار با يك لبه صاف براي كپي كردن كتاب‌ها استفاده كنيد كه به عطف كتاب صدمه نزند.
در مجموعه هاي معمولي سعي كنيد از زدن برچسب هاي غير استاندارد براي عطف كتاب كه حاوي شماره و رديف سند است خودداري كنيد، در صورت لزوم بهتر است اين برچسب‌ها از كاغذهاي بدون اسيد و خنثي انتخاب شوند.
در مورد شماره بازيابي كتاب‌هاي كمياب و باارزش شماره مرجع را با مداد نرم روي كاغذ بدون اسيد نوشته و آن را به صورت پرچم در آورده و سپس با دقت آن را مابين بدنه و متن كتاب قرار دهيد.
غالبا" مهر كردن كتاب‌ها در مجموعه هاي معمولي، به كمك مركب‌هاي نامرغوب و در محل هاي نامناسب انجام مي شود،بهتر است براي زدن مهر محل مناسبي انتخاب شود.
گاهي اوقات براي نگهداري مجلات يا نشرياتي كه جلد ندارند،آنها را به صورت سالانه با نخ بسته بندي مي‌كنند،اين عملكرد اشتباه است زيرا موجب پارگي در لبه صفحات شده ، به علاوه گرد و غبار آسان تر به داخل آن نفوذ مي‌كند.
بايد گرد و غبار روي كتاب‌ها پاك شوند،اين كار بايد با پارچه هاي خاصي كه گرد و غبار را به خود مي‌گيرند ( پرز ندارند) يا برس هاي مويي نرم و يا با جارو برقي هايي كه ميزان مكش كمتري دارند انجام شود.
هرگز از روغن براي جلد هاي چرمي كتاب‌هاي خود استفاده نكنيد چون در دراز مدت باعث تغيير رنگ ، سختي و خشكي چرم خواهد شد.
اگر صفحات و عطف كتابتان به شدت آسيب ديده است كتاب را با نوارهاي كتاني مناسب ببنديدتا متخصص مرمت كارهاي لازم را برروي آن انجام دهد.
اگر كاغذهاي كتابهايتان اسيدي ، ترد و شكننده شده اند بلافاصله با مسئولين مرتبط مشورت نماييد.
در صورت نمايش يا مطالعه صفحات ابتدائي يا انتهايي كتاب ،از يك لايي اسفنجي براي تكيه گاه اضافي استفاده كنيد.
جابجايي كتاب‌ها
1. در موقع نظافت كتابخانه و مخازن آرشيوي ، جا بجايي كتاب‌ها بايد با دقت انجام شود تا از پاره شدن و فرسايش آنها جلوگيري گردد.
2.انتقال كتاب‌هاي قطور و سنگين بايد توسط دو دست انجام شود.
3.در هنگام بيرون آوردن كتاب از قفسه ،هر جلد را از ناحيه مياني عطف محكم در دست بگيريد و سپس جا بجا كنيد .
4. از وارد كردن هر گونه فشار به قسمت شيرازه كتاب خودداري كنيد.
5.براي انجام هر اقدام حفاظتي مانند تميزكاري، جابجايي ،ارسال كتاب‌هاي آسيب ديده به بخش مرمت و غيره ، بايد از چرخ هاي دستي مخصوص حمل نقل كتاب و يا جعبه هاي مقوايي محافظ استفاده كنيد.
6.قبل از جابه جايي از تميز بودن محلي كه سند را روي آن قرار مي دهيد اطمينان حاصل كنيد.
7.كتاب‌هاي پرارزش كه داراي آذين‌هايي با گل ميخ يا برجستگي مي باشند را در لفاف مناسب بپوشانيدتا در هنگام جابجايي ،تزئينات جلد اثر نفيس و جلدكتاب‌هاي مجاور آن دچار آسيب نشوند .
انبار كردن كتاب‌ها
1. از انبار كردن كتاب‌ها در محل‌هايي كه دما و رطوبت بالا دارند و يا داراي نوسانات دما و رطوبت هستند خودداري نماييد.
2. كتاب‌ها را دور از نور مستقيم خورشيد نگهداري كنيد.
3. كتاب‌ها بايد در جايي نگهداري شوند كه هوا بتواند به آساني جريان پيدا كند.
4. كتاب‌ها را روي يك سطح صاف و بدون برجستگي قرار دهيد.
5. كتاب‌ها بايد در قفسه ها به صورت عمودي و به ترتيب اندازه قرار بگيرند.
چیدمان کتاب ها
1. قفسه هاي كتاب بايد صاف و بدون برجستگي و به اندازه كافي محكم باشند تا بتواند وزن كتاب‌ها را تحمل كند.
2. در نحوه قرار گرفتن قفسه ها بايد فضايي در پشت و زير قفسه ها وجود داشته باشد تا هوا در اطراف به آساني جريان پيداكند.
3. از فشرده چيدن كتاب‌ها در قفسه خودداري نماييد،چون همواره اين خطر وجود دارد كه كتاب در هنگام برداشتن از قفسه پاره شوند.
4. براي جلوگيري از كج و بدشكل شدن كتاب‌ها در قفسه ها از غش گير استفاده كنيد.
5. اگر كتاب‌هاي باارزش را درون پوشش قرار مي دهيد ،حتما" از پوشش هاي بدون اسيد استفاده كنيد.
6. از نمايش كتاب‌ها به صورت عمودي و با جلد باز خودداري كنيد،چون به عطف كتاب و صحافي آن آسيب مي رساند.
7. نمايش كتاب و نسخ خطي درون ويترين، بايد به گونه اي باشد كه در طول مدت زمان نمايش، موجب آسيب هاي فيزيكي و تخريب جلد نشود . از تماس و مجاورت كتاب با هر گونه مواد آسيب رسان جلوگيري شود .
8. براي نمايش كتاب و نسخ خطي مي توانيد از سطوح شيب دار براي پشتيبان كتاب به صورت زاويه دار استفاده كنيد،چون با اين روش كشش كمتري به عطف كتاب وارد مي شود و همين طور زاويه مناسبي براي مطالعه يا نمايش كتاب ايجاد مي شود.
— 20 نمایش تعداد رکورد ها در صفحه