اقدامات حفاظتی
حفاظت و نگهداري از منابع آرشيوي و كتابخانهاي مستلزم رعايت اقداماتي كلي است كه بايد به صورت عمومي براي همه منابع انجام شود، تا بتوانيم مجموعهاي سالم و به دور از آفات و آسيبها داشته باشيم. اين اقدامات د رخصوص رعايت موارد زير مي باشد :
تمیز بودن دست ها
آيا دستان شما تميز است؟دستان تميز و شسته شده عامل موثري در حفاظت و جابجايي منابع كتابخانه اي و آرشيوي است.
آيا دستان شما تميز است؟دستان تميز و شسته شده عامل موثري در حفاظت و جابجايي منابع كتابخانه اي و آرشيوي است. دستان كثيف،چسبناك،روغني و شسته نشده مي تواند سبب لكه دار و بدنما شدن منابع گردد.
بنابراين :
- قبل از هر كاري حتما" دستهايتان را بشوييد و از تميز وخشك بودن آنها مطمئن شويد.
- هرگز در هنگام كار از كرم هاي مرطوب كننده استفاده نكنيد.
- منابع را به آرامي و با دقت ورق بزنيد
- حتما" در هنگام كار از دستكش هاي نخي استفاده كنيد.
- براي ورق زدن صفحات ، انگشتتان را با آب دهان خيس نكنيد،زيرا بزاق دهان به منابع انتقال پيدا كرده و سبب لكه دار شدن آن مي شود.علاوه بر اين مي تواند شخص را دچار بيماري نمايد.
خوردن و آشامیدن
آرشيويست ها و كتابداران يك وظيفه مهم و اساسي دارند آنها بايد منابع و مجموعههاي خود را در شرايط خوب نگهداري كنند و تمام اقدامهاي حفاظتي خود را بر روي كاهش خطراتي كه سلامت مجموعه و منابع را دچار مشكل مي كند، ،متمركز نمايند.
- غذا خوردن و نوشيدن آشاميدني درداخل محوطهاي كه مواد آرشيوي وكتابخانهاي در آن قراردارد ، براي كتابها و پرونده ها مضر و خطرآسيب ديدگي را در منابع به طور چشمگيري افزايش مي دهد.
- بنابراين در داخل محيط كتابخانهها و مراكز آرشيوي بويژه مخازن نگهداري منابع از خوردن و آشاميدن پرهيز نمائيد زيرا :
- باقيمانده غذا، آفاتي نظير موشهاي خانگي،موشهاي صحرايي،پرندگان،سوسكها وسيلورفيشها را به سمت خود جذب مي كند و هم چنين مي تواند محيط مناسبي براي رشد و تكثير ميكروارگانيسمها فراهم نمايد( همانند كپك زدن نان) .اين آفات مي توانند به طور مستقيم يا غير مستقيم موجب تخريب منابع كتابخانهاي و آرشيوي شوند.
- موش هاي خانگي و صحرايي كتابها را به منظور تغذيه و لانهسازي تخريب مي كنند.آنها مي توانند با جويدن عايق سيم هاي برق، موجب آتش سوزي شده وهمين طور با جويدن اتصالات وسايل كتابخانه ها و مخازن ،آنها را تخريب كنند.
- فضله هاي جوندگان و پرندگان خاصيت خورندگي و تخريبي دارند و مي توانند لكه هايي بر روي منابع ايجاد كنند كه قابل پاك شدن نيست و ثابت مي ماند.همچنين باعث اسيدي شدن آثار نيز مي گردند.
- لانه پرندگان نيز ، منبع مهمي از غذا براي حشرات مي باشد.
- حشرات از مواد آلي مانند كاغذ،چسب،ژلاتين،آهار،چرم و جلد كتاب تغذيه مي كنند.آسيب هاي وارده معمولا" برگشت ناپذير هستند.متن ها و همين طور عكسهاي منابع به وسيله خوردن حشرات و توليد مثل آنها در لا بهلاي صفحات از بين مي روند كه اين آسيب قابل جبران نيست.
- مدفوع حيوانات مي تواند وضعيت سلامت كاربران و كاركنان را نيز به خطر بيندازد.
یادداشت برداری
- از يادداشت كردن مطالب و گذاشتن علائم و خطوط در درون منابع خودداري كنيد.
- استفاده از خودكار و خودنويس در اتاق مطالعه براي كاربران ممنوع است،زيرا جوهر آنها باعث ايجاد لكه بر روي اثر و آسيب در ظاهر آن مي گردد.
- كتابداران و آرشيويست ها براي كد گذاري آثار،بايد از مداد با مغز نرم استفاده نمايند هر چند بهتر است تا حد ممكن اين كار صورت نگيرد.
- براي دنبال نمودن متن حتما" از كاغذهاي نشانگر استفاده كنيد.
- در هنگام كار با منابع هرگز اطلاعاتي به آنها اضافه و يا اطلاعاتي از آنها كم نكنيد،چون دراين صورت به اصالت منبع لطمه زده ايد.
- هرگز گوشه اثر را تا نكنيد،اگر مجبور به نشانه گذاري شديد، از يك تكه كاغذ سفيد و تميز براي قرار دادن بين صفحات استفاده نماييد.
- هرگز در اتاق مطالعه از دوربين براي عكس انداختن منابع استفاده نكنيد.