هومن یوسفدهی: کتاب " تذکره خزانه عامره" میراث مشترک ماست


تاریخ انتشار: ۱۳۹۴/۲/۱۵ - ۱۹:۳۰:۰
آخرین تاریخ بروزرسانی: ۱۳۹۶/۲/۲۸ - ۲:۴۸:۴۶
هومن یوسفدهی: کتاب
مراسم معرفي کتاب دو جلدي « تذکره خزانه عامره » تالیف میرغلامعلی آزاد بلگرامی و تصحیح هومن یوسفدهی به همت .انديشگاه فرهنگي در  تالار فرهنگ مركز همايش هاي كتابخانه ملي برگزار شد
مراسم معرفي کتاب دو جلدي « تذکره خزانه عامره » تالیف میرغلامعلی آزاد بلگرامی و تصحیح هومن یوسفدهی به همت انديشگاه فرهنگي در تالار فرهنگ مركز همايش هاي كتابخانه ملي برگزار شد.

به گزارش روابط عمومي سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، سه شنبه 15 ارديبهشت نشست معرفي کتاب « تذکره خزانه عامره » تالیف میرغلامعلی آزاد بلگرامی و به تصحیح هومن یوسفدهی ، با سخنراني علي اشرف صادقي، و مهدي رحيم پور در كتابخانه ملي برگزار شد.

در این نشست کتاب « تذکره خزانه عامره » تالیف میرغلامعلی آزاد بلگرامی ، ادیب و مورخ قرن دوازدهم که در دو جلد از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشر شده بود مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

علی اشرف صادقی استاد زبان شناسی ضمن ابراز خرسندي از تصحيح یوسفدهی برای زنده کردن این کتاب گفت : آزاد بلگرامی تذکره نویس و دانشمندی هندی است اما هم زبان عربی می دانسته و هم بر زبان فارسی تسلط داشته است. متن کتاب اصلی یک جلد است و جلد دوم تالیف آقای یوسفدهی است كه توضیحاتی را بر این تذکره نوشته است.

صادقی با برشمردن منابع متعددی که در تصحیح این کتاب مورد استفاده قرار گفته اند ، گفت : كار هومن یوسفدهی از اين جهت ارزشمند است كه این کتاب را با تصحیح و شرح و تفصیل چاپ کرده است. وي با اشاره به تعلیقات متن كتاب افزود: تعلیقات متن ، تعلیقات موضوعات ویژه ، تعلیقات اشخاص و تعلیقات مكان ها در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است كه در فهرست منابع مفصل آن نیز نسخه های بی شماری معرفی شده اند. هرچند شاید ضروری نبود به اندازه متن کتاب، بر آن تعلیقات نوشته شود اما با اين حال راهنمای تعلیقات در پایان کتاب نیز بسیار مفید است.

این استاد دانشگاه در پایان گفت : نقطه قوت کتاب در این است که مصحح در هند درس خوانده است و منابع را به خوبی می شناسد. از تلاش ایشان و همچنین از کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی که چاپ این تذکره را متقبل شدند تشكر مي كنم.

مهدی رحیم پور استاد حوزه ادبیات شبه قاره و نقد ادبی دیگر سخنران این مراسم بود. وی در ادامه اين نشست توجه به نقد ادبی و سبک شناسی را به عنوان دو ویژگی مهم کتاب « تذکره خزانه عامره » نام برد و گفت : این کتاب به نقد ادبی در شبه قاره بسیار جدی پرداخته است و همین طور سبک شناسی بسیار کاملی دارد و اگر کسی بخواهد با سبك شناسي شعر فارسی آشنا شود این کتاب به عنوان یکی از منابع مهم محسوب می شود. زیرا در دوره گذشته کسی با این جزئیات به سبک شناسی نپرداخته است.

رحیم پور ضمن اشاره به چاپ های قبلی این تذکره ادامه داد: : این چاپ از سه منظر مقدمه ، تصحیح متن و تعلیقات دارای اهمیت است. مقدمه کتاب شامل اوضاع سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی هند و همچنين شرح مفصلی درباره زندگی نویسنده دارد. به همين جهت مي توان گفت مقدمه بسیار کاملي است كه نویسنده و معایب و محاسن تذکره را به خوبی می شناساند. نويسنده در این تذکره از منابع درجه یک و از قدیمی ترین نسخه ها برای ضبط ابیات استفاده کرده است. وي با اشاره به اينكه تصحیح متن بر ارزش اصلی کتاب افزوده ادامه داد: به همين دليل مي توان گفت كه اين چاپ از چاپ های قبلی بهتر است. بخش تعلیقات این کتاب نیز چهار بخش مجزا دارد اما به نظر می رسد كه مصحح ، آن را برای مخاطبان هندی نوشته باشد به همين دليل پیشنهاد می کنم همواره دو مقوله را در نوشتن تعلیقات در نظر داشته باشيم: یکی سطح دانش مخاطب و دیگری تناسب موضوع و سطح کتاب.

در ادامه اين مراسم، هومن یوسفدهی مصحح کتاب ضمن ارائه توضیحاتی درباره این کتاب گفت : این کتاب در واقع رساله دکتری من بوده است و اگر آن در ایران تصحیح می شد ديگر نیازی به این حجم تعلیقات نبود .

مصحح كتاب با اشاره به اينكه اين كتاب مورد استفاده دانشجویان هندی است كه در شبه قاره کورسوی شمع زبان فارسی را روشن نگه داشته اند گفت: كتاب " تذکره خزانه عامره" ميراث مشترك ماست به همين دليل با جزئیات نوشته شد. از طرفی در آن جا منابعی دیدیم که در ایران نیست و بهتر دانستم در قالب این کتاب ثبت شود .

یوسفدهی با اشاره به سختی تصحیح متونی که در هند نوشته شده اند افزود: نسخه های هندی چند دسته هستند. برخی توسط کاتبان معتبر نوشته شده اند اما گاهی کسی مسئول خواندن و دیگری نوشتن بوده است که باعث اشتباه در نسخه ها شده است و یا این که برخی نسخ توسط افرادی که سواد فارسی نداشته اند رونویسی شده اند به همين دليل نیازمند دقت در شناخت نسخه های اصیل بودم.

یوسفدهی اهمیت این تذکره را به خاطر نویسنده آن دانست و افزود : غلامعلی آزاد بلگرامی علاوه بر آنكه شعر شناس است از نظر علمی صلاحیت و شایستگی دارد. همچنین دارای ذوق ادبی است. نکته دیگر اعتدال و انصاف او بخصوص در نقد ادبی است . همچنین وی از معدود تذکره نویسانی است که وقت و فراغت کافی برای نوشتن تذکره داشته است. و از آنجا كه به منابع مطالعاتی دسترسی داشته و با شاعران و ادبا نیز رفت و آمد می کرده است؛ این موضوع در کنار تجربه تذکره نویسی اش در جوانی باعث اهمیت کتاب وی شده است.

یوسفدهی در پایان گفت : این کتاب علاوه بر این که از نظر ادبی با ارزش است از منظر بررسي تاریخ هند و ایران در دوره صفویه و افشاریه حائز اهمیت است و می تواند منبع خوبی برای پژوهشگران باشد.