13 مهر، روز نیروی انتظامی

مقدمه

نمایشگاه مجازی«اسناد قراردادهای استخدام مستشار و کارشناس خارجی در پلیس ایران»، به مناسبت 13 مهر، روز نیروی انتظامی

پس از جلوس آغا محمدخان قاجار و انتخاب تهران به عنوان پایتخت، قاسم خان دولو با صد نفر تفنگچی به کوتوالی تهران انتخاب شد. در دوره ناصری حکومت تهران مسئول اداره امور و حفظ نظم و امنیت شهر و انتظامات داخلی بر عهده قراولخانه‌ها بود که زیرنظر کلانتر و زیردستان او نظیر شحنه و داروغه مسئول تأمین نظم و امنیت و به عبارتی مجریان وظایف و تکالیف پلیس بودند.
ناصرالدین شاه در سفر دوم خود به فرنگ «کنت دومونت فرت» را برای تأسیس اداره پلیس از اتریش به ایران آورد و به وی مأموریت داد تا این اداره را با اسلحه و لباس مخصوص به سبک اروپایی در ایران تشکیل دهد. کنت «اداره جلیله پلیس دارالخلافه و احتسابیه» را بنیان نهاد و مردم برای نخستین بار با واژه پلیس آشنا شدند.
پس از عزل محمدعلی شاه و در اوضاع نابسامان کشور یکی از دغدغه‌های کابینه‌ های مختلف اندیشة گسترش نظمیه بود که نخستین‌بار در کابینه سپهدار مطرح و سپس در دولت‌های دیگر نیز پیگیری شد تا آنکه با تشکیل کابینه علاءالسلطنه، دولت طرح استخدام مستشار را برای اصلاح نظمیه اجرا کرد. در همین راستا، «یالمارسن» مستشار ژاندارمری «وستداهل» و گروه او برای مستشاری نظمیه ایران استخدام شدند.
«وستداهل» و همکارانش «برگدال» و «ارفاس» سه ماه در تهران سرگرم مطالعه شدند و سپس به انتظام امورهمت گماشتند. «برگدال» در استکهلم کاراگاه و مأمور اداره آگاهی و تحقیقات جرائم و «ارفاس» پاسبان ساده بود که پس از تحویل گرفتن امور، وستداهل رئیس کل نظمیه، برگدال رئیس تأمینات و ارفاس رئیس پلیس گردیدند.
پس از چند سال وستداهل چند مستشار دیگر نیز استخدام کرد. در میان مستخدمین جدید که رئیس نظمیه با آنان قرارداد امضا کرد می توان از ماژور « فول گل کلو» و ماژور «برونیکوسکی» با سمت تشکیل دهندة پلیس دولت ایران وخانم «ایویس کامیلا گوو» برای مخابرات پلیس نام برد. وستداهل از این گروه برای نظمیة تهران و برخی شهرهای کشور استفاده کرد.
استخدام مستشار در دوره پهلوی نیز ادامه داشت. در سال 1328ش. نیز مجلس شورای ملی قانون استخدام چهار سوئدی برای شهربانی‌ کل را تصویب کرد. مبارزه با شیوه های جدید تبهکاران و بهره گیری از روش‌های نوین کشف جرائم و تعقیب مجرمان دلیل استخدام عنوان شده بود. بر این اساس «گران فلکه رتشتت» کمیسر و کماندان پلیس به عنوان کارشناس عبور و مرور و تشکیلات مدارس پلیس برای ریاست هیئت کارشناسان فنی به خدمت دولت ایران درآمد. قرارداد سروان «یالمار برونو فریبرگ» مفتش پلیس جنائی به عنوان کارشناس پلیس جنائی و مسائل مربوط به تحقیقات و استنطاقات پلیس بود. همچنین سروان «هاری ارلاند سالن» مفتش پلیس جنائی استکهلم به عنوان کارشناس کلیه مسائل فنی پلیسی و معاینات محلی جرائم و سروان «گستارینگیوس» به عنوان کارشناس امور زندان ها به کار گرفته شدند.
13 مهر در تقویم رسمی کشور به نام روز نیروی انتظامی نامگذاری شده است.

به همین مناسبت اداره کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی)، تعدادی از اسناد مرتبط با استخدام مستشار و کارشناسان خارجی در اداره پلیس را برای نمایش در وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی انتخاب و به علاقه مندان ارائه کرده است.

 

قرارداد استخدام كماندان گران فلكه رتشتت، به سمت كارشناس مسائل عبور و مرور و تشكيلات مدارس پليس ايران

  • شماره : ۳۹۱۴-۲۹۳
  • تاریخ : ۱۳۲۸/۰۷/۰۸