28 شهریور 1306، سالروز تصویب قانون اجازه نامه طبابت

مقدمه


ایرانیان از پیشگامان علم پزشکی در دنیا بوده اند، براساس نوشته های هردوت و گزنفون در دوره هخامنشیان و بعدها ساسانیان ایرانیان مراکز آموزش پزشکی و دانشگاه هایی در مجاورت آتشکده ها برای دانشجویان برپا کرده بودند. به نوشته قفطی در تاریخ الحکما دانشگاه جندی شاپور اولین کنگره پزشکی جهان را در بیستمین سال پادشاهی انوشیروان برگزار کرد. همچنین در همین دوره انجمن عمومی پزشکان با هدف بحث و مطالعه در امور پزشکی ایجاد شد. 
   دانشگاه هایی نظیر جندی شاپور، ری شهر و ... دانشجویان را آموزش می دادند. دانشجویان پس از پایان تحصیل باید در آزمون بالینی شرکت می کردند تا اجازه طبابت بگیرند. شرط دریافت مجوز، درمان سه نفر با کارد (جراحی) بود تا بتوانند پس از موفقیت در آن نوعی شهادت نامه و اجازه پزشکی بگیرند.
   این رویه پس از ورود اسلام به ایران هم ادامه پیدا کرد و دانشمندان مانند خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی تشکیلات عظیمی شامل مدارس دینی، بیمارستان پزشکی، کتابخانه، خانه استادان و فقیهان با عنوان ربع رشیدی در تبریز بنا نهاد که نزدیک به 50 پزشک در بیمارستان و مدرسه طب آن بوده و هر کدام مسئول آموزش به دو دانشجوی طب بودند. دوران تحصیل 5 ساله بود و دانشجویان پس از موفقیت در آزمون پایانی گواهینامه دریافت می کردند.
   از صفویه تا قاجار «آغاز سلطنت محمدشاه»‌، پزشکی در ایران از روند رو به رشد قبلی فاصله گرفته و دوره ایستایی را سپری کرد که باعث شد از موقعیت ممتاز گذشته دور شود. متقاضیان پس از طی مقدمات اولیه و خواندن صرف و نحو در مطب پزشکان معروف قدیمی حکمت طبیعی آموخته و با همان مختصر معلومات خود به درمان بیماران می پرداختند و گاه دلاکان برخی از جراحی ها را انجام می دادند. در این دوره هیچ مقام مسئولی برای رسیدگی به کار پزشکان در کشور وجود نداشت و آنان تنها با جلب اعتماد مردم به طبابت اشتغال داشتند. 
   در دوره ناصری تعدادی پزشک غربی به کشور وارد و نیز تعدادی از جوانان برای تحصیل در پزشکی جدید به اروپا اعزام شدند. امیرکبیر در سال 1267ق. از دکتر کازولانی، حکیم باشی نظام، خواست بر کار طبیبان نظارت کند  و به آنان تصدیق دهد تا به طور رسمی به کار طبابت بپردازند. بعدها ناصرالدین شاه برای ایجاد تحول از کلوکه، پزشک مخصوص خود، خواست تا با پذیرش عده ای به آنان طب جدید آموزش دهد. در ولایات نیز امتحان اطبا و دادن جواز طبابت به مرحله عمل درآمد. به دستور اعتضادالسلطنه قرار شد نام طبیبان که گواهینامه دریافت کرده  بودند در روزنامه دولت علیه ایران اعلام شود. 
با تشکیل مجلس شورای ملی قانون طبابت در 13 ماده و در 3 جمادی الثانی 1329ق./ 10 خرداد 1290ش. به تصویب رسید. در قانون اشاره شده بود افرادی که دارای سابقه ده ساله طبابت و درمان بودند می توانستند بدون گذراندن امتحان یا دوره ای اجازه رسمی طبابت بگیرند. همچنین قانون افراد با سابقه 5 سال تا 10 سال را در صورت موفقیت در امتحان مجاز به دریافت اجازه نامه می کرد. با تصویب قانون یاد شده طبابت فقط با اخذ مدرک پزشکی از داخل و خارج از کشور امکان پذیر شد. 
16 سال بعد در 28 شهریور 1306 قانون اجازه نامه طبابت نیز از تصویب مجلس گذشت که بر اساس آن پزشکان با سابقه بیش از ده سال پس از موفقیت در آزمون وزارت معارف می توانستند برای طبابت در حدود معین شده اجازه نامه رسمی دریافت کنند.
28 شهریور، سالروز تصویب قانون اجازه نامه طبابت در مجلس شورای ملی است، به همین مناسبت اداره کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) منتخب اسنادی از اجازه نامه های پزشکی را در 14 عنوان 14 برگی آماده‌سازی و در وبگاه سازمان تقدیم علاقه مندان کرده است.

منبع:
-کتاب تاریخ طب و طبابت

اجازه نامه وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه به سید محمد شفائی برای طباطت به سبک قدیم ایرانی در تنکابن

  • شماره : ۲۱۶۴۳-۲۹۷
  • تاریخ : ۱۳۰۷/۰۸/۲۳