فعاليت نمايشگاهی آرشيو ملی ايران

اداره‌كل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) در دی ماه 1398، نمایشگاه‌هایی در قالب  مجازی و سیار برگزار كرد كه در زیر به آن‌ها پرداخته می‌شود:

نمایشگاه مجازی

1-دومین نمایشگاه «مقاومت زنان در برابر کشف حجاب رضاشاهی»، به مناسبت 17 دی، سالروز اعلام کشف حجاب؛

اداره‌کل خدمات آرشیوی(گروه ارتباطات آرشیوی) به مناسبت 17 دی، سالروز اجرای کشف حجاب، دومین نمایشگاه مجازی با عنوان «مقاومت زنان در برابر کشف حجاب رضاشاهی»، شامل 10 عنوان با معرفی 11 برگ سند را آماده­سازی و در وبگاه سازمان تقدیم علاقه­مندان کرده است.

قدیمی­ترین سند نمایشگاه با عنوان، گزارش رئیس معارف و اوقاف اصفهان به وزارت، مبنی بر عدم رفع حجاب بعضی از معلمان دبستان‌های دولتی نسوان و ترك خدمت آن‌ها، و استخدام اشخاص واجد شرایط برای رفع حجاب به جایشان در تاریخ 24دی 1314ش.؛ و جدیدترین سند، گزارش رئیس اداره‌كل شهربانی به وزارت كشور، در مورد عدم اجرای كشف حجاب در اصفهان و انتشار شرحی از طرف نخست‌وزیر وقت با عنوان آقای حاج سید ابوالقاسم كاشانی در مجالس روضه خوانی، و درخواست كسب تكلیف در این خصوص؛ درتاریخ 8 دی1321ش.، است. دیگر عناوین معرفی شده عبارت است از:

 مكاتبه كفیل حكومت یزد با اداره معارف و اوقاف استان، در مورد ورود محصلان با حجاب به مدرسه و درخواست جلوگیری از این قبیل اقدام‌ها؛ مكاتبه با پاسگاه امنیه اهرم و دستور جلوگیری از تردد زن‌های با حجاب در آن‌جا؛ مكاتبه دادسرای شهرستان كرمان با وزارت دادگستری، در مورد گزارش دایره آگاهی شهربانی مبنی بر معدوم كردن شال‌ها و چادرنمازهای برداشته شده از سر بانوان به دلیل عدم مراجعه صاحبان، و جلوگیری ازفروش آن‌ها به دلیل استعمال مجدد به وسیله خریداران؛ مكاتبه رئیس اداره‌كل بازرسی با فرماندار اصفهان، در مورد گزارش دریافتی از مأمور بازرسی و شهردار سده مبنی بر عدم پیشرفت رفع حجاب در آنجا، و لزوم رسیدگی و انجام  اقدام‌های عملی و مؤثر از سوی فرمانداری در این خصوص، و درخواست اعلام نتیجه به وزارت كشور؛ دستور فرمانداری اصفهان به شهردار سده، در مورد لزوم رعایت کامل كشف حجاب در آن شهر؛ مكاتبه كفیل فرماندهی گردان مستقل امنیه اصفهان با فرمانداری اصفهان، در مورد اعزام مأمور امنیه به سده به منظور حفظ انتظامات در آن‌جا، و گزارش مأموران در مورد عدم پیشرفت كشف حجاب در ورنوسفادران، و چگونگی اقدام شهردار محل در مورد عملی شدن كشف حجاب در آن‌جا؛ نامه وزیر دادگستری به اداره‌كل شهربانی، در مورد اجرای بخشنامه وزارتی به دادگستری مهاباد در به كیفر رساندن خانم‌های با حجاب؛ رونوشت نامه جمعی از زنان یزد به مجلس شورای ملی، و شكایت از رفتار بد پاسبانان با آن‌ها برای رفع حجاب و درخواست داشتن حجاب و جلوگیری از آزار و اذیت.

2-نمایشگاه مجازی به مناسبت 22 دی‌ماه 1286، سالروز تولد دکتر محسن هشترودی؛

22 دی، سالروز تولد بزرگترین ریاضیدان معاصر کشور است به همین مناسبت منتخب اسناد مرتبط با این اندیشمند ایرانی آماده­سازی و در وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی تقدیم علاقه­مندان شد. این نمایشگاه شامل 17 عنوان با 21 برگ  سند است. عناوین نمایشگاه عبارت است از:

تصدیق‌ اداره تفتیش وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه مبنی برمعافیت محسن هشترودی از پرداخت شهریه مدرسه طب، 18 اردیبهشت 1307ش.؛ تصدیق‌نامه تحصیلات عالیه محسن هشترودی در رشته ریاضی از دارالمعلمین عالی، 25 تیر 1311ش.؛ مجوز وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه، مبنی بر اعزام محسن هشترودی جهت تحصیل در رشته معلمی ریاضیات در اروپا، 29/5/1311ش.؛ گواهی‌نامه محسن هشترودی از دانشکده هنر و علوم دانشگاه بزانسون، 13 ژوئن 1933م./ 23 خرداد 1312ش.؛ کمک محسن هشترودی از محل خرج تحصیل خود در پاریس به نفع زلزله­زدگان مازندرانی، 25 اردیبهشت 1313ش.؛ گواهی‌نامه فارغ­التحصیلی محسن هشترودی در رشته آنالیز از دانشکده علوم دانشگاه پاریس، 26 اکتبر 1934م./ 4 آبان 1313ش.؛ دعوت اداره سرپرستی محصلین ایرانی در فرانسه از محسن هشترودی برای شرکت در سخنرانی ابوالحسن بهنیا با موضوع «مقایسه فنی و اقتصادی جاده با راه­آهن»، 8 دی 1313ش.؛ درخواست محسن هشترودی از اداره سرپرستی محصلین اعزامی برای دادن مهلت جهت اتمام رساله خود و موافقت وزارت معارف با آن، اول دسامبر 1935م./ 9 آذر 1314ش.؛ جدول ارتقای درجه استادان دانشگاه از جمله دکتر محسن هشترودی برای سال 1319، [1318ش.]؛ رونوشت شناسنامه محسن هشترودی، 22 تیر 1321ش.؛ دستخط محسن هشترودی  جهت درخواست از وزارت فرهنگ برای صدور امتیازنامه کانون ایران به نام وی، [تیر 1321ش.]؛ مجوز امتیاز مجله هفتگی نامه کانون ایران به نام دکتر محسن هشترودی، 29 تیر 1321ش.؛ اساسنامه کانون ایران به مدیریت دکتر محسن هشترودی، [1321ش.]؛ بخشی از اساس‌نامه کانون ایران به مدیریت دکتر محسن هشرودی، [1321ش.]؛ درخواست تلگرافی دکتر هشترودی از وزارت فرهنگ برای تمدید قرارداد استخدامی دو استاد خارجی دانشگاه تبریز، 3 آذر 1331ش.؛ درخواست از وزیر فرهنگ برای امضای حکم انتصاب دکتر محسن هشترودی به سمت ریاست دانشکده علوم، 11 خرداد 1336ش.

نمایشگاه سیار

1-نمایشگاه اسناد امیرکبیر؛

 به مناسبت 20 دی‌ماه، سالروز قتل میرزاتقی خان امیرکبیر، نمایشگاهی شامل  21 عنوان با معرفی 26 برگ سند آماده سازی و برای برگزاری نمایشگاه همزمان به 12 نمایندگی استانی و منطقه‌ای ارسال گردید.

عناوین این نمایشگاه عبارت است از:

دستخط ناصرالدین­شاه در مورد پیدا کردن عرایض مرحوم میرزا تقی­خان امیرکبیر نزد معیرالممالک و دستور جمع آوری بقیه نوشتجات به منظور مجلدکردن آن‌ها؛ دستخط امیرنظام به ناصرالدین شاه، در خصوص تسلیم در برابر اراده و حکم خداوند و اشاره به ابلاغ دستورات شاه و ارسال عرایض وی توسط آجودان باشی؛ دستخط امیرنظام به شاه در خصوص محروم شدن وی از انجام دو  خدمت دیوانی و اشاره به خانه نشینی خود؛ دستخط امیرنظام به ناصرالدین‌شاه در مورد مذاکره با طامسن، دعوت از شیخ عبدالحسین جهت گرفتن استخاره و انتخاب نام برای شاهزاده تازه متولد شده، برگزاری آتش بازی در دیوانخانه و بی اطلاعی از تصمیم شاه جهت حضور در مراسم؛ دستخط امیر نظام به ناصرالدین‌شاه در خصوص احوالپرسی و ارسال نوشتجات فارس؛ صورت قراولان خانه میرزا تقی خان؛ نامه حشمت الدوله به ناصرالدین شاه در مورداجرای  فرمان مربوط به  مراقبت و محافظت از بازماندگان امیرنظام و ممانعت از تعدی اشخاص نسبت به املاک آنان؛ رونوشت مصالحه‌نامه منعقده فیمابین میرزا احمد جهانشاهی با میرزا تقی خان امیرنظام  درخصوص مصالحه  قریه مرشت علیا و سفلی واقع در محال خلخال و استشهاد اشخاص در این خصوص،۱۷شعبان ۱۲۵۳ ق / 25 آبان 1216ش.؛ فروش و اجاره یک دانگ و نیم  از قریه جیقه و مزرعه واقع در محال بدوستان در سال ۱۲۵۳ق و انتقال آن به میرزا محمدتقی وزیرنظام، ۱۲ رمضان ۱۲۵۴ق8 آذر 1217ش.؛ اقرار صریح و اعتراف صحیح شرعی میرزا محمدتقی خان وزیرنظام در خصوص انتقال مالکیت قریه جیقه واقع در بدوستان دارالسلطنه تبریز به میرزا احمد فرزند خود، ۸ جمادی الاول۱۲۵۸ق./26 خرداد1221ش.؛ اقرارصحیح و اعتراف صریح شرعی در خصوص مالکیت میرزا محمدتقی خان وزیرنظام نسبت به تمامی ششدانگ قریه سفیدکمر با باغ واقع در آن مشهور به باغ وزیر واقع در محال ارونق و تمامی ششدانگ قریه کوروان و قریه گلتپه واقع در محال دیزجرود، ۵ ذی قعده ۱۲۵۸ق/ 16 آذر 1221ش.؛ رونوشت اقرارنامه آقا علی اکبر تاجر در خصوص مالکیت میرزا محمد تقی خان وزیر نظام عساکر منصوره نسبت به روستاهای واقع در محال ارونق و دیزجرود،۱۷ ذی قعده ۱۲۵۸ق./ ۱۲۲۱/۹/۲۸ش.؛ رونوشت صورت حساب مالی آقا علی اکبر تاجر با وزیر نظام  و استشهاد اشخاص در حاشیه سند، ۲۹ ذی‌قعده ۱۲۵۸ق./ 11 دی 1221ش.؛ مبایعه نامه فروش سه چارک از قریه جیقه و مزرعه حاجی حسین خان واقع در محال بدوستان به میرزا تقی خان وزیر نظام، ۲۵ محرم ۱۲۶۱ق./ 13 بهمن 1223ش.؛ رقم میرزا تقی خان امیرنظام به شاهزاده اسکندر میرزا حکمران ولایت قزوین در خصوص برقراری تیول جهت میرزا بزرگ حکیم باشی و میرزا یحیی ندیم باشی در دارالسلطنه قزوین، ۲۶ ذی حجه ۱۲۶۴ق./1 آذر 1227ش.؛ صورت توپ، خمپاره، فشنگ سربازی و سنگ چقماق برحسب دستور امیرکبیر اتابک اعظم، ۲۰ محرم ۱۲۶۶ق/۱۴ آذر۱۲۲۸ش.؛ نامه محمدتقی خان [امیرکبیر] به میرزاجعفرخان مشیرالدوله متضمن جواب ناصرالدین شاه درخصوص رسیدگی به اختلافات مرزی بین ایران و عثمانی، تعیین سرحد محمره، عمل به حکم عهدنامه ارزنه‌الروم، ۲۰ ربیع الاول ۱۲۶۶ق/14 بهمن ۱۲۲۸ش.؛ نامه میرزا محمدتقی خان امیرکبیر، درخصوص واگذاری نیابت بلوک شراه و وصول مالیات دیوانی آن به میرزا نصیر براساس نوشتجات میرزا حسن خان وزیر نظام و حاکم اراک(عراق) و دستور عدم مداخله سایرین در امور وی، جمادی الثانی ۱۲۶۷ق، فروردین یا اردیبهشت ۱۲۳۰ش.؛ اقرارنامه میرزا آقاخان نوری پس از برکناری امیرکبیر از صدارات و قبل از مرگ وی، محرم ۱۲۶۸ق/آبان یا آذر ۱۲۳۰ش.؛ استشهادیه در خصوص تقسیم ماترک مرحوم امیرنظام بین وراث وی در تهران و تبریز از جمله امیرزاده خانم همسر میرزا رفیع مؤتمن دیوان، ۲۸ شعبان ۱۳۲۸ق./11 شهریور 1289ش.؛ گراور از روی دستخط میرزا تقی خان امیر کبیر به ناصرالدین شاه، خرداد ۱۳۱۴ش.

2-برگزاری نمایشگاه اسناد امیرکبیر در دانشگاه شهید بهشتی؛

نمایشگاه یاد شده شامل 20 عنوان با معرفی 20 برگ سند در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شهید بهشتی از تاریخ 17دی تا 8 بهمن 1398 برپا گردید و مورد استقبال، استادان  دانشجویان و کارکنان آن دانشگاه قرار گرفت.

3-برگزاری نمایشگاه اسناد نفیس در دانشگاه تهران؛

نمایشگاه منتخبی از اسناد نفیس آرشیو ملی ایران، شامل 24 عنوان با معرفی 24 برگ سند «رقم»، «فرمان» و «حکم» با بازه زمانی صفویه، افشاریه و قاجاریه از تاریخ یکشنبه 1/10/ الی 1398/11/8در کتابخانه مرکزی  و مر کز اسناد دانشگاه تهران  برگزار شد و مورد استقبال استادان، دانشجویان و کارکنان آن دانشگاه قرار گرفت.. قدیمی‌ترین سند نمایشگاه با عنوان «رقم(فرمان) شاه سلیمان صفوی، در خصوص واگذاری وزارت بیگلربیگی الکاء شیروان به میرزا هدایت‌الله جابری بمنظور اقدام جهت عمران و آبادی منطقه، رفاه حال رعایا، انتظام امور ایل و قشون و غیره، به تاریخ 1097ق.» و جدیدترین با عنوان «فرمان اعطای لقب امین همایونی به حسن­خان پیشخدمت خاصه از سوی نایب­ السلطنه، ناصرالملک و تصویب موثق‌الدوله، وزیر دربار به تاریخ 1331ق.» بود.

4-نمایشگاه اسناد انقلاب اسلامی در قم؛

اداره‌کل خدمات آرشیوی نمایشگاهی با عنوان « اسناد انقلاب اسلامی در قم» را آماده سازی  و برای برگزاری نمایشگاه به مدیریت استانی و منطقه‌ای قم ارسال نمود. نمایشگاه شامل 13 عنوان با معرفی 12 برگ سند و 1 قطعه عکس بود. گزارش فرماندار قم از استقبال مردم از نواب صفوی و همراهانش و سخنرانی انتقادی وی از رضاشاه و دولت­های بزرگ در مسجد امام در تاریخ  3 بهمن1331ش.، قدیمی‌ترین سند و پیام مدرسین حوزه علمیه قم به ملت مسلمان ایران و دعوت از آنان برای ادامه اعتصاب‌ها، نداشتن هراس از روی کار آمدن حکومت نظامی و لزوم رسیدگی به مردم آسیب دیده در تاریخ  7 ذی حجه 1398ق.مطابق  17آبان 1357ش.؛ جدیدترین سند معرفی شده در این نمایشگاه بود. دیگر عناوین نمایشگاه عبارت است از:

بیانیه محصلین حوزه علمیه قم در اعتراض به انتقال جسد رضاشاه به کشور، [1329ش.]؛ متن تلگراف امام‌خمینی (ره) به آیات عظام تهران، در باره محكوم كردن حمله مأموران رژیم به مدرسه فیضیه و حرام كردن تقیه و لزوم مبارزه علنی با رژیم، استیضاح دولت و تاكید بر ادامه مبارزه، ‌‌[فروردین 1342ش.]؛ عزاداری امام‌خمینی (ره)، برای شهدای فاجعه مدرسه فیضیه، [فروردین 1342ش.‍]؛ نامه آیت­الله العظمی حسینی میلانی به آیات عظام قم در خصوص اخراج مجروحان حادثه قم از بیمارستان و اظهار نگرانی از وضعیت آنان و خانواده شهدا، اعلام حمایت از علما، انتقاد از همراهی دولت با سیاست­های اسرائیلی و وظیفه مبلغان مذهبی برای آگاه كردن مردم با لایحه­های دولت فاسد، 22م ذی­حجه 1382ق./ 26 اردیبهشت1342ش.؛ اعلامیه امام­خمینی(ره) به مناسبت چهلم فاجعه بزرگ قم، [اردیبهشت 1342ش.]؛

گزارش فرمانداری قم از تعطیلی بازار در اعتراض به انتخابات و افتتاح مجلسین و اقدامات شهربانی و دارائی برای مقابله با آن، 7 آبان1342ش.؛ اعلامیه شیخ جواد فومنی حائری درخصوص برگزاری مراسم به مناسبت شهادت امام­جعفر صادق(ع) و سالگرد فاجعه مدرسه فیضیه قم، [اسفند 1342ش.؟]؛ اطلاعیه حوزه علمیه قم برای دعوت از مردم جهت شرکت در مراسم جشن آزادی امام­ خمینی(ره) در مدرسه فیضیه،  [فروردین 1343ش.]؛ نامه محصلین سبزواری قم به رئیس دیوان عالی کشور در اعتراض به ادامه تبعید امام­خمینی(ره) و لزوم بازگرداندن ایشان و تجدیدنظر در قوانین ضدملی و اسلامی، [اسفند 1343ش.]؛ اعلامیه جمعیت­­های مؤتلفه اسلامی به مناسبت سالروز فاجعه مدرسه فیضیه قم، [1343ش.]؛ پیام مدرسین حوزه علمیه قم به ملت مسلمان ایران و دعوت از آنان برای ادامه اعتصاب‌ها، نداشتن هراس از روی کار آمدن حکومت نظامی و لزوم رسیدگی به مردم آسیب دیده، 7 ذی حجه 1398ق./  17آبان 1357ش.؛ شعر سروده شده در بیان فاجعه مدرسه فیضیه قم.