کتاب آخوند خراسانی به روایت اسناد شامل دو بخش است. بخش اول به معرفی ملا محمدکاظم آخوند خراسانی(ره) (1255-1329ق.) شامل زندگی، حیات علمی و سیاسی او اختصاص دارد. بخش دوم حاوی اسناد مربوط به این شخصیت است.

طبق مطالب بخش اول وی در مشهد متولد شده و دارای پنج پسر و یک دختر بود و پس از زندگی مدتی کوتاه در تهران به نجف رفت.

در بخش دوم و اصلی کتاب متن بازنویسی شده 140سند مربوط به آخوند در 198صفحه آمده است. این اسناد از چند مرکز اسنادی استخراج شده است که عبارتند از: آرشیو مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت خارجه، آرشیو مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، آرشیو مرکز اسناد آستان قدس رضوی، آرشیو موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، آرشیو خصوصی ناصرالدین حسن‌زاده و آرشیو دولتی نخست وزیری جمهوری ترکیه(آرشیو عثمانی).

این اسناد نشان دهنده رهبری سیاسی این عالم روحانی در موقعیت حساس ایران از منطقه عراق است. موضوع‌های اسناد متنوع است. بعضی اسناد قبوض وجوهات پرداختی به آخوند است. بعضی پرسش‌هایی درباره مشروطه و تعیین تکلیف مخالفان آن است. بعضی درباره پاسخ آخوند به پرسش‌های شرعی است. بعضی در زمینه‌هایی مانند احقاق حق افراد، تولیت موقوفه اصفهان و مانند آن‌ها است. در میان اسناد احکامی هم در موضوعاتی مثل صید در انزلی، در پاسخ صیادان انزلی که از لیانازف روسی شکایت داشتند، دیده می‌شود. بعضی اسناد از احکام ایشان و آیت‌الله عبدالله مازندارنی(ره) گزارش می‌کند؛ احکامی در خصوص حل مشکل مهاجران ایرانی در عثمانی در تلگراف به ارفع الدوله سفیر ایران در عثمانی و همچنین درخصوص مادرعرب‌ها.

وی فتواهایی هم دارد که در میان آن‌ها فتوای حرمت پرداخت مالیات به حکومت محمدعلی شاه دیده می‌شود.

وی به فکر حل گرفتاری‌های ایرانیان مقیم عراق هم بود و سعی می‌کرد تا مشکلات گذرنامه ایرانیان یا مشکلات پزشکان در عتبات عالیات را مرتفع سازد. او برای آزادی ایرانیان که در عثمانی گرفتار شدند نیز کوشش نمود و از برخورد نامناسب دولت عثمانی شکایت داشت.

تلاش‌های سیاسی آخوند به حدی بود که مخالفانش قصد ترور او را داشتند. و مکاتبات همکاری ایران و عثمانی هم برای حفظ جان آخوند در اسناد دیده می‌شود.

آخوند تلگراف‌های بسیاری به ایران داشت و از جمله تلگراف‌های وی در زمینه تحریم کالاهای روسی است. همچنین تلگراف‌هایی هم به همراه آیت‌الله عبدالله مازندرانی برای توجه مردم در جلوگیری از هرج و مرج صادر نمود. آخوند خراسانی به همراه آیت‌الله مازندرانی راهنمای مردم و حکومت وقت برای ایجاد نظم و قانون پس از استبداد صغیر بود.

پی‌گیری امور ایران توسط آخوند و آیات عظام نجف به حدی بود که در اسنادی از تعطیلی نماز جماعت و درس توسط آنان و قصد حرکت به سمت ایران برای بیرون راندن بیگانگان حکایت می‌کند. 

در میان اسناد استفتائاتی چند از آخوند هم آمده است.

آخوند از حقوق وراث نیز دفاع می‌کرد و احکامی درباره رعایت حقوق آنان مانند ورثه خانواده‌های حیدرآبادی، استرآبادی و آصف الدوله صادر نمود.

در میان اسناد نامه‌ای هم از طرف آخوند به معلم احمدشاه دیده می‌شود که در آن به لزوم آموزش و پرورش بر مبنای اصول اسلامی و ایرانی اشاره شده است.

نامه های ارسالی آخوند به ایران در مجلس شورای ملی خوانده می‌شد.

در نامه های آخوند اسم وی به صورت «محمدکاظم الخراسانی» مشاهده می‌گردد.

پس از مرگ آخوند مجالس ترحیم وی در ایران و مناطق مختلف برگزار شد. که از جمله آن‌ها است اسناد مراسم ترحیم آخوند در شهرهای همدان و زنجان.

در آخرین قسمت کتاب پیوست ها قرار دارد که مشتمل است بر گزیده‌ای از مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی که درآن‌ها تلگراف‌ها و نامه‌های آخوند خراسانی به مجلس خوانده می‌شد و نیز تصاویری از آخوند و اسناد. در این قسمت بیش از 168صفحه از کتاب به تصاویر اسناد اختصاص یافته است.

کتاب آخوند خراسانی(ره) به روایت اسناد، به کوشش علی ططری و فاطمه ترک‌چی، در 468 صفحه، توسط دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، معاونت پژوهشی، پژوهشگاه علوم فرهنگ اسلامی، در 1390به چاپ رسیده است.