مصاحبه با زهره قائنی

بخشی از مصاحبه سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران با سركار خانم زهره قائنی  
در تاریخ: 14/4/84، شماره ردیف مصاحبه: 746، مصاحبه كننده: پیمانه صالحی

صدای خانم زهره قائنی
 

كتاب هایی را هم خواهرم از انگلیس می فرستاد كه مال انتشارات اوزبن و كتابهای معتبری بودند و در اینجا هم دفتر نشر اسلامی علاقمند شد و چند تا از این كتابها چاپ شد كه حتی یك دوره ای، كانون آنها را به عنوان كتاب برگزیده انتخاب كرد. بیشترین كار ترجمه را در یونیسف كردم كه بصورت جزوه در آنجا مانده و تعدادش خیلی زیاد است، ولی بصورت كتاب منتشر نشد، دفتر نشر فرهنگ اسلامی هم بود و چیزهای دیگری كه الان یادم نیست. 
ـ اولین كتاب شما كه چاپ شد، " مدیریت زنان " بود؟ 
ـ نه، [اولی] وضعیت كودكان بود. وضعیت كودكان جهان كه گزارش های سالانه یونیسف بود.
ـ چه سالی بود؟ 
ـ سال 1372 یا 1373 بود. در آن سالها ترجمه می كردم و الان تاریخ دقیق آن یادم نیست. مدیریت زنان را 1373 یا 1374 كار كردم، ولی بعدها چون انتشارات بانو آن را دوباره چاپ كرد، سراغش رفته و خودشان چاپ كرده بودند. حتی من هم نمی دانستم و بعداً كه درآمد، فهمیدم، ولی بیشترین كارم یونیسف بود. 
ـ آن سالها تألیف كه نداشتید؟ 
ـ نه ، بجز تاریخ ادبیات كودكان تألیف نداشتم. 
ـ بعد از ترجمه هایتان كار تاریخ ادبیات كودكان را شروع كردید؟ 
ـ بله، در واقع كارهایی برای ادبیات كودكان می كردیم و رفت و آمدهایی به خاطر همان سه تا بورسی كه رفتم و آمدم [نا تمام] وقتی كه شما وارد یك حوزه بین المللی می شوید، همیشه می خواهید بدانید كه جایگاه خودتان كجاست و اگر فرضاً ادبیات كودكان آلمان اینجاست یا ژاپن، ما كجا هستیم؟ در مطالعات آكادمیكی كه در شورا داشتم، دیدم كه ما راجع به تاریخ ادبیات كودكان هیچی نداریم. حتی یك صحبت كوتاهی هم كه با خانم میرهادی داشتم، گفت كه نه، هیچ كس كاری نكرده و شاید یكی، دو تا مقاله سه صفحه ای بود كه پیدا كردیم و دیدیم در واقع هیچی نیست و بیشتر طرح است. 
خلاصه، این انگیزه من شد كه در واقع اگر ما داریم در ایران ادبیات كودكان كار می كنیم [ناتمام] بخصوص وقتی كه انگلیس بودم، استادی كه گفتم خیلی از او یاد گرفتم، متخصص تاریخ ادبیات انگلیس بود و دیدم كه یكی از درسهای مهم دانشگاهی آنها تاریخ ادبیات است. یعنی غیر از اینكه شما برای ادبیات كودكان، ادبیات مدرن را می خوانید و كتابهای جدید را مطالعه ، بحث و گونه شناسی می كنید ، یك بحث مهم آن تاریخ است. هیچ كس در هیچ رشته ای ، از جمله ادبیات كودكان، نمی تواند تاریخ را دور بزند و بگوید كه من دارم در این رشته تحصیلات آكادمیك می نم. این است كه شما باید پیشینه یك كار را دنبال بكنید كه از كجا شروع كردیم ، كجا بودیم، چی داشتیم و ... حتی یك پژوهش كوچكی هم كه در دانشگاه به شما می دهند، اولش پیشینه پژوهش است این باعث شد كه من بگویم چرا ما نباید راجع به تاریخ ادبیات كودكان كار بكنیم ؟ در شورا با آقای محمدی آشنا شده بودم و ایشان خوب نویسنده بودند و در شورای كتاب كودك می آمدند و كتابهای تئوریك و روش شناسی نقد ادبیات كودكان را داشتند و آن موقع آن را در كارگاه تدریس می كردند. بعد من چون دیدم ایشان از این كارها كرده، چون روی افسانه ها و طبقه بندی افسانه ها كار می كردند و چندین سال بود كه كار می كردند ، هم به ایشان و هم به دو ، سه نفر از همكارانم گفتم كه بچه ها بیائید یك گروهی بشویم و راجع به تاریخ ادبیات كودكان كار كنیم .