تشکیل فرهنگستان علوم پزشکی : مصاحبه با ایرج فاضل
بخشي از مصاحبه سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران با آقاي ايرج فاضل : جلسه ششم، در تاريخ 1378/10/01،
اما در مورد تشكيل فرهنگستان علوم پزشكي. در قانون وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي در مجلس به تشكيل فرهنگستان علوم پزشكي اشاره شده است. بنابراين فرهنگستان علوم پزشكي بر عكس بقيه فرهنگستانهاي مملكت، در قانون مجلس هم هست. ولي بقيه همه در شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب شدند. بهرصورت بعد از اين كه اساسنامه فرهنگستان علوم پزشكي در شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب رسيد كه من آنوقت وزير بهداشت و درمان بودم و خودم پيگيري مي كردم، طبق اساسنامه بايستي وزير بهداشت 15 نفر عضو اوليه پيوسته فرهنگستان را به شوراي عالي انقلاب فرهنگي معرفي بكند. آن 15 نفر را شورا تصويب مي كند كه مجمع عمومي فرهنگستان هستند و از اين به بعد آنها (15 نفر) اعضاي پيوسته ديگر را انتخاب خواهند كرد يعني اين مي آيد كاملاً در قدرت خود فرهنگستان.
من 15 نفر از برجسته ترين استادها و شخصيتهاي پزشكي مملكت را با مشورت هاي بسيار زيادي انتخاب كردم و بردم به شوراي عالي انقلاب فرهنگي كه تمام اين ها تصويب شد و اين هسته اوليه تشكيل فرهنگستان علوم پزشكي بود و يكي، دو جلسه اول آن را خود من به عنوان وزير بهداشت از اعضاي مجمع عمومي در محل وزارتخانه دعوت كردم، چون فرهنگستان كه جايي نداشت و در عين حال هم من دنبال اين بودم كه يك جايي را پيدا كنيم. يك خانه اي را در ميدان هروي پاسداران كه منزل يك قاضي دادگستري بازنشسته بود و سه اتاق خواب داشت را پيدا كردم و قيمت آن خيلي پايين بود كه آنجا را در حدود چهل ميليون تومان براي محل فرهنگستان خريديم كه فرهنگستان آنجا مستقر شد و بعد هم يك محلي را نزديك آنجا [بمدت] يك سال اجاره كرديم و اين جا را تجديد بنا كرديم كه اين ساختمان فعلي است كه الان مورد استفاده است. يك سالن سخنراني در طبقه دوم ساخته شد كه حدود 120 نفر گنجايش دارد. يك مقدار خود ساختمان گسترش داده شد و حالا به زحمت مي تواند تكاپو بكند. الان هم ما يك ساختمان دومي را اجاره كرديم كه امور انتشاراتمان در آنجاست و به فاصله يكي، دو كوچه از همين فرهنگستان است.
بعد از اين كه مجمع عمومي فرهنگستان مرا به عنوان عضو شانزدهم انتخاب كرد و رئيس فرهنگستان و من حكم گرفتم، اداره اين جا را به عهده گرفتم و بطور مرتب تا الان ادامه داشته است. فرهنگستان برعكس اساسنامه اش هفت تا گروه دارد كه گروه علوم باليني، دندانپزشكي، داروسازي، علوم پايه، پيراپزشكي، بهداشت و تغذيه، طب اسلامي و طب سنتي است و هر كدام ...
... بطور سنتي هميشه آقايون بودند كه براي خانم ها تصميم گرفتند. اين يك اشكال عمده دارد كه ما از خود خانم ها هيچوقت براي تصميم گيري براي خانم ها استفاده نكرديم.
حتي مثلاً الان ظرفيت پزشكي را كه پنجاه درصد آن را به خانم ها اختصاص دادند، نمي دانيم نظر خود خانم ها چيست. آيا به نظر آنها اين درست است يا غلط است؟ اين را آقايان تصميم گرفتند. بنابراين من يك گروه مشورتي از برجسته ترين استادان خانم پزشكي مملكت تشكيل دادم كه يك كارهاي تحقيقاتي خيلي بنيادي را دارند دنبال مي كنند براي جواب بعضي از همين سئوالات كه حداقل آن چيزي كه در سرنوشت خانم ها موثر است، يك سهمي هم خودشان داشته باشند، سهم عمده اي كه يك خرده منطقي تر باشد. چون همين كه همه مصوبات خانم ها توسط آقايان باشد، خودش يك نوع مردسالاري است كه حالا من اصلاً نمي گويم مردسالاري خوب است يا زن سالاري، ولي به هر صورت اگر ما بخواهيم بانوان مملكت در صحنه باشند، طبيعي است كه بايد در تصميم گيري در مورد حداقل خودشان هم در صحنه باشند.
كاري كه اين جا انجام مي شود، طبق اساسنامه است. به عنوان مثال حالا خوب يك تحليل وضع موجود است، طراحي وضع ايده آل است و پيشنهاد اين كه چه جور از اين وضع به وضع ايده آل برسيم. البته خود فرهنگستان هيچگونه كار اجرايي نمي كند و اين ها را در اختيار مسئولين مي گذارد. با يك بار مشورتي است براي رئيس جمهور، براي مجلس، براي هر جايي كه نيار به مشاوره پزشكي داشته باشد، در مسائل كلان مملكتي و ارتباطي كه با خارج از مملكت هست، با مجامع علمي دنيا هست و تشويق هنرمندان و مجالس بزرگداشت و حمايت محققين و كارهاي ديگري كه بايد بكنيم.
به صورت فرهنگستان هم با توجه به اين كه هنوز جايگاهش در مملكت ما كاملاً مشخص نيست و بايستي يواش يواش براي خودش جا باز كند، در اين حدود هشت سال فعاليت آن به نظر من پيشرفت خوبي داشته. ما در قسمت انتشارات، انتشارات بسيار مهمي داريم. به عنوان مثال يكي از مشكلات عمده پزشكان مملكت عدم دسترسي به مجلات و نشريات پزشكي دنيا به دليل گراني فوق العاده و مشكلات انتقال ارز آن است. ما الان داريم در رشته هاي مختلف بهترين مجلات دنيا را مي آوريم، مقالات برگزيده آن را در زمينه اطفال، داخلي و جراحي انتخاب مي كنيم، اين ها به فارسي برگردانده مي شود و هر دو ماه يك بار منتشر مي شود و يكي از بزرگترين كارهاي بنيادي است كه براي پر كردن اين شكاف و به اصطلاح به روز نگاهداشتن اطلاعات پزشكان مملكت شده است. مجالس بزرگداشتي از شخصيت هاي برجسته علمي داشتيم و اين مجالس ادامه پيدا مي كند. به پيشنهاد ما قرار شد كه از اين به بعد مجالس بزرگداشت هر سه فرهنگستان به طور همزمان انجام بشود و با حضور رئيس جمهور و با سه شخصيت از فرهنگستان براي آنها مجلس نكوداشت برگزار بشود.
ـ استاد اگر اجازه بفرمائيد، در مورد پزشك امام كه شما فرموديد برايمان صحبت بفرمائيد. از آن جايي كه شما رابطه نزديكي با امام داشتيد، مقداري در مورد ظواهر زندگي و خود شخصيت امام برايمان صحبت بفرمائيد.
ـ هميشه صحبت كردن در اين مورد به دليل وابستگي هاي روحي و عاطفي يك كمي براي من مشكل است. اما فكر مي كنم براي شما توضيح دادم اولين ملاقاتم را با حضرت امام و تاثيري كه داشت و به اصطلاح آن اثر بي مانند و عجيبي كه ديدار امام روي يك فرد، حالا يك فردي مثل من مي گذاشت، با آن شيفتگي و وابستگي شديد كه آدم پيدا مي كند. من به كرات و به دلايل مختلف خدمت امام رسيدم، حالا چه به عنوان يك پزشك و پيوسته از ...
شماره رديف مصاحبه :477
مصاحبه كننده : اعظم فلاح