برنامه حافظه جهانی

يونسكو برنامه حافظه جهاني را در سال 1992 ميلادي (۱۳۷۱ شمسی) با انگيزه آگاهي نسبت به وضعيت وخيم حفاظت از ميراث مستند و ایجاد شرایط مناسب برای دسترسي به آن در قسمتهاي مختلف دنيا تاسیس کرد. جنگ و آشوبهاي اجتماعي و كمبود منابع، مشكلاتي را كه قرنها وجود داشت، بدتر كرده و مجموعه هاي مهمي در جهان بر اثر تاراج و پراكندگي، داد و ستد غيرقانوني، خرابي، عدم تعيين بودجه مناسب و حافظت نادرست دچار سرنوشتهاي متفاوتي شده است بنابراين يونسكو وظيفه خود دانست تا برنامه حافظه جهاني را ايجادكند.

بدین منظور در سال ۱۹۹۳ میلادی كميته مشاوره بين المللي آي اي سي (IAC ) در پالتاسك لهستان تشكيل جلسه داد. این كميته طرحي ارائه داد كه به موجب آن نقش يونسكو را به عنوان آگاه كننده دولتها، نهادها و سازمانهاي بين المللي و ترويج شراكت در اجراي پروژه ها تاييد و تاكيد مي نمود. تا کنون حدود 45 كميته ملي حافظه جهاني در دنيا تاسيس شده است. دفتر ثبت حافظه جهاني كه قابل مشاهده ترين جنبه عمومي برنامه مي باشد، در سال 1995 ميلادي بنيانگذاري شد و از طريق توافقهايي كه در گردهماييهاي متوالي آي اي سي صورت مي گرفت، رشدكرد.

نگرش برنامه حافظه جهاني آن است كه ميراث مستند جهان متعلق به همه است، بايد برای همیشه و به صورت كامل حفاظت و نگهداري شود و در دسترس هميشگي همگان باشد. در برنامه حافظه جهاني، ميراث مستند ویژگیهای زیر را باید دارا باشد:

1. قابل حركت باشد.
2. متشكل از علايم، كدها، صداها يا تصاوير باشد.
3. قابل نگهداري باشد.
4. قابل تكثير باشد.
5. قابل ارائه باشد.

سند دو جزء دارد؛ محتواي اطلاعاتي و حاملي كه بر آن قرا دارد كه هر یک ممكن است ازتنوع بالايي برخوردار باشد و به عنوان قسمتهايي از حافظه به يك ميزان مهم باشد. برخي از این حاملها به شرح زير مي باشد:
- حاملهاي متني: حاملهاي متني مثل دست نوشته ها، كتابها، روزنامه ها، پوسترها و غيره؛ محتواي متني ممكن است با جوهر، مداد، ابزار نقاشي يا ديگر وسايل ثبت شده باشد. حامل ممكن است از جنس كاغذ، پلاستيك، پاپيروس، پوست حيوان، برگ نخل، پوست درخت، بافت پارچه و منسوجات يا مواد ديگر باشد.
- حاملهاي غير متني: حاملهايي مثل ترسيمها، تصاوير چاپي، نقشه ها و موسيقي در اين گروه قرار مي گيرد.
- حاملهاي سمعي و بصري: اين حاملها شامل فيلمها، ديسكها، نوارها و عكسها مي باشد.
- اسناد مجازي: اسنادي مانند آنچه در شبکه های اینترنتی قراردارد، در این گروه قرار می گیرد.