سازمان اسناد "سندهای تاریخی" و با ارزش مردم را خریداری می کند

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست خبری علی زرافشان معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران به مناسبت روز آرشیو ملی ایران ظهر امروز11 اردیبهشت با حضور اصحاب رسانه در محل سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران برگزار شد.

در این نشست، علی زرافشان - معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران با بیان اینکه هفدهم اردیبهشت روز آرشیو ملی ایران نامگذاری شده است، گفت: نیم قرن از تأسیس آرشیو ملی ایران در سال 1349 می‌گذرد.

وی با بیان اینکه اسناد ملی، میراث مردم و حکومت هستند، افزود: در طول تاریخِ آرشیوها، روند حرکتی از سمت نگهداری به سمت دسترسی مردمی متمایل شده است بطوریکه می‌توان گفت امروزه آرشیو به جای سند محوری، رویکرد مردم محوری دارد.

زرافشان مردم محوری و دسترسی عموم به اسناد را از مهمترین رویکردهای آرشیو جهانی دانست و ادامه داد: آرشیوها نقش مهمی در شکل‌گیری هویت نسل آینده و به تبع آن جامعه دارند.

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران اضافه کرد: آرشیوها به دلیل نقش مهمی که در تعیین هویت جامعه و ارتباط افراد با تاریخ و فرهنگ اقلیم بومی دارند، می‌توانند تأثیرگذاری بسزایی در تحقق مردم‌سالاری و دموکراسی داشته باشند که دسترسی به اسناد ملی یکی از ارکان نیل به این هدف است.

وی آشنایی با پیشینه غنی فرهنگی و اجتماعی و همچنین زمینه‌سازی برای نهادینه‌شدن حقوق شهروندی را از دیگر فواید آرشیو ملی اسناد دانست و اظهار کرد: جریان آزاد اطلاعات و شفافیت در عملکرد و پاسخگویی از دیگر مواردی است که می‌توان با ایجاد امکان دسترسی به اسناد ملی محقق کرد.

زرافشان تصریح کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز بنا بر رویکرد مردم محوری، به دو شکل حضوری و غیرحضوری امکان دسترسی پژوهشگران، دانشگاهیان و محققان به اسناد ملی را فراهم کرده است. تالار جستجوی اسناد برای خدمات‌دهی به مراجعان فعال است و افراد می‌توانند با استفاده از امکانات این مکان به سند خود دسترسی داشته باشند. اتصال به شبکه سازمان نیز راهی است که برای مراجعان غیرحضوری فراهم شده تا بتوانند در کمترین زمان به سند مورد نظر دسترسی داشته باشند.

وی با اشاره به لزوم طبقه‌بندی اسناد ملی، تصریح کرد: اسناد به سه دسته دولتی، اهدایی و خریداری در سازمان اسناد ملی وجود دارند. با توجه به اینکه بسیاری از اسناد موجود در کشور توسط مردم نگهداری می‌شود؛ سازمان اسناد و کتابخانه ملی آمادگی دریافت این اسناد را به دو شکل اهدایی و یا خریداری، در خود ایجاد کرده است. علاوه بر آن، اگر دستگاه‌های دولتی و یا خانواده‌ای بخواهد سند را نزد خود نگهداری کند، سازمان اسناد آمادگی دارد مرمت سند را انجام دهد بدون آنکه صاحبان سند مکلف و یا ملزم به تحویل آن به سازمان باشند.

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران اضافه کرد: اسناد از دو حیث ارزش‌گذاری می‌شوند؛ اول از حوزۀ ارزش اولیه خود سند و دوم از حوزه‌های ثانویه‌ای مانند ابعاد فرهنگی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی؛ بنابراین می‌توان ادعا کرد هیچ سندی بی‌ارزش نیست.

وی از تجلیل اهداگران در سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی خبر داد و یادآور شد: برای ایجاد فضای انگیزشی و ترغیب بیشتر جامعه به اهداء اسناد، تندیسی به عنوان یادمان اهداکنندگان به افرادی که سند خود را به سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی اهداء می‌کنند، اعطا می‌شود.

زرافشان در ادامه گفت: نهادهای حاکمیتی خاصه سه قوه و به‌ویژه قوه قضائیه از مراجعان سازمان اسناد هستند و برای مسائل حقوقی خود بعضاً از اسناد ملی استفاده می‌کنند. لازم به یادآوری است که بازگشت سردیس سرباز هخامنشی به کشور در سفر رئیس‌جمهور به نیویورک با استفاده از اسنادی بود که سازمان در اختیار دیپلمات‌های کشور قرار داده بود.

وی با اشاره به اینکه امروز ایران به عنوان مرجعیت مرمت و نگهداری اسناد در منطقه مطرح است، یادآور شد: کتابداران و کارشناسان حوزه اسناد در کشورهای مختلف، به طور مستمر در کارگاه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حضور می‌یابند که برای نمونه می‌توان به حضور کارشناسان ازبکستانی در هفته آینده اشاره کرد. این کارگاه‌ها تاکنون برای ۲۱ کشور مختلف برگزار شده است.

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران خاطرنشان کرد: شناخت نهادهای کشور خاصه نهادهای علمی نسبت به گنجینه اسناد ملی سبب می‌شود این مهم بتواند به عنوان یکی از حوزه‌های تحقیقاتی و پژوهشی مورد توجه محققان قرار بگیرد و حتی موضوع برخی پایان‌نامه‌های دانشگاهی را با محوریت اسناد ملی تعریف کرد؛ چراکه این اسناد نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در شناخت و معرفی میراث غنی فرهنگی کشور دارند.

زرافشان در بخش دیگری از این نشست، با بیان اینکه قدیمی‌ترین سند موجود مربوط به 714 سال پیش و یک سند حکومتی برای اخذ مالیات است، یادآور شد: 739 هزار پرونده که هر یک بین 10 تا 20 برگ سندی دارند در اختیار مراجعان قرار می‌گیرد که از این تعداد بیش از 31 هزار پرونده توسط سازمان خریداری شده و در مکان مناسب با بالاترین استانداردها محافظت و نگهداری می‌شود. علاوه بر این‌ها، بالغ بر 6753 پرونده اسناد اهدایی نیز موجود است. در این بین، بیش از 300 میلیون برگ سند نیز در مرحلۀ پیش‌آرشیو و در حال بررسی، ارزیابی و ارزشیابی هستند.

وی با اشاره به لزوم تسهیل و تسریع دسترسی به اسناد ملی، دیجیتال‌کردن اسناد را یکی از اقدامات مهم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برشمرد و گفت: بیش از 6 میلیون برگ سند تا به حال دیجیتال شده است که سبب شده کشور در این حوزه جایگاه خوبی داشته باشد. یکی از اقدامات مهم سازمان اسناد در سال‌جاری ایجاد شبکه ملی اسناد است که می‌تواند دسترسی به اسناد را تا حد قابل‌قبولی تسهیل کند که البته این مهم نیازمند زیرساخت‌هایی است که تاکنون به‌طور کامل فراهم نشده‌اند. تلاش بر این است که همه دستگاه‌ها یک نسخه از اسناد خود را در این شبکه بارگذاری کنند.

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران با بیان اینکه در هیچ کشوری، همه اسناد موجود دیجیتال نمی‌شود، تصریح کرد: برای دیجیتال‌شدن اسناد، سه شاخصه کلی وجود دارد؛ اول اینکه متقاضی‌محور باشد، دوم اینکه سند مربوطه یکی از حوزه‌های رایج تحقیقاتی کشور باشد و سوم اینکه سند در معرض آسیب‌و آسیب‌پذیر باشد.

زرافشان با اشاره به لزوم یکسان‌سازی فعالیت‌های حوزۀ اسناد ملی در سراسر کشور، تأکید کرد: بر حسب نیاز، 12 مرکز در سراسر کشور فعال هستند که برخی به صورت استانی و برخی به صورت منطقه‌ای فعالیت می‌کنند؛ اقدامات این مراکز دقیقاً بر طبق استانداردهای سازمان اسناد ملی ایران است. این مراکز وظیفه شناسایی، احصاء و دریافت اطلاعات مربوط به سند و در نهایت بارگذاری آن در سامانۀ رسا را دارند تا پژوهشگران و محققان بتوانند به تمام اسناد موجود در کشور دسترسی داشته باشند. خوشبختانه در این بین با حمایت استانداران، بیش از 5 میلیون برگ سند در قالب یک‌میلیون و 200 هزار پرونده سندی دریافت شده است.

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران در پایان خاطرنشان کرد: بر حسب قانون تنها اسنادی را می‌توان به سازمان اسناد تحویل داد که راکد باشند؛ به عبارت بهتر، اسناد جاری دستگاه‌ها و یا اشخاص را نمی‌توان در آرشیو نگه‌داری کرد. سند راکد، سندی است که قابل انتقال نباشد و یا از آخرین برگ آن حداقل 40 سال گذشته باشد.

زرافشان همچنین با تاکید بر ضرورت شناخت اهمیت سندهای تاریخی توسط مردم، گفت: سازمان اسناد سندهای تاریخی مردم را می‌خرد.

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به اسناد تاریخی اهدایی و خریده شده از مردم گفت: علاقمندان می توانند اسنادشان را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی بفروشند.

زرافشان افزود: در این راستا دارندگان اسناد تاریخی می توانند اسنادشان را برای ارزیابی در اختیار ما بگذارند و در صورت داشتن ارزشمندی برای ما از سوی کارشناسان خبره قیمت گذاری شده و خریداری می شود.

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره اسناد دولتی گفت: تاکنون قوه قضائیه، وزارت نفت و دارایی اسناد تاریخی خوبی در اختیار ما قرار دارند.

انتهای خبر/